Po serii opóźnień NASA i Axiom Space Falcon 9 wyniósł kapsułę Crew Dragon z czteroosobową załogą na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Wśród astronautów – Polak Sławosz Uznański-Wiśniewski.
Załoga
Misja Ax-4 to wspólne przedsięwzięcie NASA, Axiom Space i SpaceX. Dowództwo nad załogą objęła doświadczona astronautka NASA, Peggy Whitson, która ma za sobą już trzy misje na ISS i ponad 600 dni spędzonych w kosmosie. Oprócz niej polecą:
- Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska) – reprezentant ESA i pierwszy od czasów Mirosława Hermaszewskiego Polak w kosmosie,
- Tibor Kapu (Węgry) – astronauta programu HUNOR,
- Shubhanshu Shukla (Indie) – pierwszy indyjski astronauta z misją na ISS dzięki współpracy z Axiom i ISRO.
Rakieta, kapsuła i cel misji
Za wyniesienie załogi odpowiada rakieta Falcon 9 Block 5, należąca do SpaceX. Na jej szczycie znajduje się Crew Dragon C213 – nowa kapsuła, która w tej misji zadebiutuje w przestrzeni kosmicznej.
Start wykonano z legendarnego stanowiska LC-39A w Kennedy Space Center. Celem jest Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS) – dokładnie port dokujący Harmony Zenith. Do stacji astronauci dotrą w ciągu około 24–36 godzin.
Co będą robić na ISS?
Załoga Ax-4 spędzi na orbicie od 14 do 21 dni. W tym czasie zrealizuje kilkadziesiąt eksperymentów naukowych w zakresie biologii, materiałoznawstwa, mikrobiologii i telemedycyny. Misja ma również aspekt edukacyjny i popularyzatorski – w planie są m.in. łączenia z uczniami z krajów pochodzenia astronautów.
Dla Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego, pracownika Europejskiej Agencji Kosmicznej i fizyka specjalizującego się w promieniowaniu kosmicznym, będzie to zwieńczenie wieloletnich przygotowań. Polak weźmie udział m.in. w testach systemów odpornościowych oraz eksperymentach przygotowanych przez polskich naukowców.
Seria opóźnień. Co stanęło na drodze?
Start misji Ax-4 pierwotnie planowano na maj. Jednak na przestrzeni ostatnich tygodni doszło do kilku poważnych przesunięć:
- 29 maja: problem z wiązką elektryczną w kapsule Crew Dragon,
- 8–9 czerwca: problemy z rakietą Falcon 9 i niesprzyjające warunki pogodowe,
- 12 czerwca: wykrycie wycieku powietrza na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (moduł Zvezda),
- 19 czerwca: „stand down” – czyli wstrzymanie przygotowań ze względów proceduralnych po stronie Roskosmosu.
Dopiero 23 czerwca wieczorem Axiom i NASA potwierdziły gotowość do startu.
Czytaj też: Rekordowa liczba protestów po wyborach. Rząd apeluje o spokój, Duda ostro, Nawrocki milczy
Gdzie i jak oglądać start?
Transmisję z wydarzenia będzie można było oglądać na żywo w Polsce już od godz. 7:30 (start planowany na 8:31). Oficjalne źródła transmisji:
- NASA TV (strona i YouTube),
- Axiom Space – YouTube i strona internetowa,
- Profile społecznościowe POLSA (Polska Agencja Kosmiczna),
- Facebook i X (Twitter).
Start odbył się 25 czerwca (środa) o godzinie 8:31 czasu polskiego. Cała operacja potrwała ok. 12 minut, po czym kapsuła weszła na orbitę i rozpoczęła manewry w kierunku ISS.
Drugi Polak w kosmosie
Sławosz Uznański-Wiśniewski to drugi Polak w historii, który poleciał w kosmos. Pierwszym był gen. Mirosław Hermaszewski, który w 1978 roku odbył lot na pokładzie radzieckiego Sojuza 30.
Tym razem misja ma charakter czysto naukowy, a Uznański został zakwalifikowany jako rezerwowy astronauta Europejskiej Agencji Kosmicznej. Dzięki współpracy ESA z Axiom Space i wsparciu polskiego rządu oraz Polskiej Agencji Kosmicznej, możliwe było zapewnienie mu miejsca na pokładzie Ax-4.
