Axiom Space oficjalnie ogłosiło, że start misji Ax-4 na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) – w ramach której odbędzie się pierwsza polska misja technologiczno-naukowa IGNIS – został przesunięty ze względu na silny wiatr w korytarzu wznoszenia. Obecnie planowany jest na nie wcześniej niż 11 czerwca 2025 r. o godz. 14:00 czasu CEST.
Sławosz Uznański, inżynier i naukowiec, wystartuje w kierunku Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) jako uczestnik misji Axiom-4. To pierwszy taki lot z udziałem Polaka od 1978 roku, gdy na orbitę trafił Mirosław Hermaszewski. Start planowany jest z przylądka Canaveral na Florydzie. Uznański poleci na pokładzie kapsuły Crew Dragon, wyniesionej przez rakietę Falcon 9.
Kim jest Sławosz Uznański?
Sławosz Uznański to 44-letni inżynier elektronik, doktor fizyki technicznej, który od lat pracuje w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN). Pochodzi z Łodzi, a jego kariera naukowa łączy wiedzę techniczną z pasją do eksploracji kosmosu. W 2022 roku został wybrany jako rezerwowy astronauta Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) – co oznaczało, że znalazł się w ścisłej elicie naukowców gotowych do udziału w przyszłych misjach kosmicznych.
Jego praca w CERN dotyczyła przede wszystkim odporności elektroniki na promieniowanie – temat wyjątkowo ważny dla misji kosmicznych. Ta specjalizacja sprawiła, że był naturalnym kandydatem do lotu badawczego.
Jak Uznański trafił do programu lotów kosmicznych?
Choć nie był w głównej grupie astronautów ESA z 2022 roku, Europejska Agencja Kosmiczna dostrzegła jego potencjał. Dzięki współpracy ESA z prywatną firmą Axiom Space oraz Polską Agencją Kosmiczną (POLSA), udało się zorganizować miejsce dla Polaka na komercyjnej misji badawczej. Polska strona zobowiązała się do współfinansowania udziału Uznańskiego, a jego udział w misji traktowany jest jako „misja narodowa”, podobnie jak wcześniejsze przedsięwzięcia astronautów z Niemiec czy Włoch.
Organizatorzy misji: ESA, Axiom Space i NASA
Misję organizuje firma Axiom Space – prywatne przedsiębiorstwo z Teksasu, które we współpracy z NASA i SpaceX prowadzi loty astronautów na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). Lot Axiom-4 będzie już czwartą misją tego typu. Astronauci – zarówno zawodowi, jak i cywilni – będą przebywać na ISS przez około dwa tygodnie.
Partnerami misji są Europejska Agencja Kosmiczna (ESA), która zaakceptowała udział Uznańskiego jako astronauty-rezerwisty, oraz NASA, która udostępnia infrastrukturę startową i zapewnia dostęp do ISS.
Jaka rakieta, jaka kapsuła?
Uznański poleci w kosmos rakietą Falcon 9 produkcji SpaceX – jedną z najbardziej niezawodnych rakiet nośnych w historii lotów kosmicznych. Kapsuła Crew Dragon, w której zasiądą wszyscy członkowie misji, jest tą samą, którą wykorzystują astronauci NASA w swoich regularnych lotach.
Falcon 9 to rakieta wielokrotnego użytku, która po wyniesieniu kapsuły Crew Dragon powróci na Ziemię i – jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem – wyląduje na autonomicznej barce na Atlantyku. Sama kapsuła pozostanie zadokowana do ISS przez czas trwania misji.
Start: z Florydy na orbitę
Start odbędzie się z historycznego kompleksu startowego LC-39A w Centrum Kosmicznym Kennedy’ego na Florydzie. To miejsce, z którego wyruszały misje Apollo oraz współczesne misje Crew Dragon. Procedura startowa rozpocznie się już kilka godzin wcześniej.
Astronauci zostaną ubrani w skafandry ciśnieniowe, przejdą ostatnie badania, a następnie zostaną przetransportowani na stanowisko startowe specjalnym pojazdem Tesla Model X. Po wejściu do kapsuły i zamknięciu włazu, kontrola misji rozpocznie odliczanie.
Lot na niską orbitę okołoziemską (LEO), na której znajduje się Międzynarodowa Stacja Kosmiczna, potrwa około 9 minut. Po tym czasie kapsuła Crew Dragon oddzieli się od rakiety Falcon 9 i rozpocznie samodzielny lot, podczas którego będzie dostosowywać swoją orbitę do toru ISS. Dokowanie do stacji nastąpi po około 20–24 godzinach od startu.
Gdzie oglądać start na żywo?
Start misji Axiom-4 z udziałem Sławosza Uznańskiego będzie można oglądać na żywo w internecie. Transmisję prowadzić będą:
- NASA TV – oficjalny kanał NASA na YouTube oraz na stronie nasa.gov/nasalive
- SpaceX – transmisja na żywo na kanale YouTube SpaceX
- Axiom Space – dodatkowa relacja i komentarze na stronie axiomspace.com oraz w mediach społecznościowych
- Polskie kanały naukowe i technologiczne na YouTube, takie jak Astrofaza czy Nauka. To Lubię
Transmisje rozpoczną się na około 1–2 godziny przed planowanym startem.
Co będzie robił Uznański na ISS?
Na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej Sławosz Uznański weźmie udział w serii eksperymentów naukowych przygotowanych przez polskie uczelnie i instytuty badawcze. Projekty dotyczą m.in.:
- wpływu mikrograwitacji na komórki nowotworowe,
- testowania materiałów kompozytowych w warunkach kosmicznych,
- analizy funkcjonowania układu nerwowego w warunkach nieważkości,
- badań medycznych związanych z odpornością człowieka.
Uznański będzie również prowadził zajęcia edukacyjne dla młodzieży z Ziemi – w tym transmisje wideo oraz specjalne materiały edukacyjne dla uczniów i studentów w Polsce.
Co zabierze ze sobą?
Jak każdy astronauta, Uznański zabierze kilka rzeczy osobistych. Znajdą się wśród nich symboliczne pamiątki z Polski, w tym m.in. zdjęcia bliskich, przypinki, flagi oraz eksperymentalna kostka Rubika z napisem „Poland to Orbit”.
Zgodnie z procedurami, każdy astronauta może zabrać do 1,5 kg rzeczy osobistych, które muszą przejść szczegółową kontrolę bezpieczeństwa.
Czytaj też: Polska flaga i pierogi już w kosmosie. Jak spakować się na misję kosmiczną?
Jakie zagrożenia niesie lot?
Loty kosmiczne są niebezpieczne – mimo postępu techniki, ryzyko nigdy nie spada do zera. Największe zagrożenia to:
- Awaria rakiety – choć Falcon 9 ma setki udanych startów, każda misja to potencjalne ryzyko eksplozji.
- Problemy z dokowaniem do ISS – to skomplikowany manewr wymagający precyzji i bezbłędnej komunikacji.
- Promieniowanie kosmiczne – choć pobyt jest krótki, astronauci są narażeni na dawki promieniowania nieobecne na Ziemi.
- Mikrograwitacja – powoduje m.in. zanik masy mięśniowej, zmiany w układzie krążenia i problemy ze wzrokiem.
Kiedy wróci na Ziemię?
Misja Axiom-4 potrwa około 14 dni. Po zakończeniu eksperymentów, Uznański i jego współtowarzysze opuszczą ISS na pokładzie Crew Dragona, który wejdzie w atmosferę i woduje u wybrzeży Florydy. Dokładna data powrotu uzależniona jest od warunków pogodowych i harmonogramu ISS.
Źródła:
- TVP Nauka, Sławosz Uznański wkrótce poleci na Międzynarodową Stację Kosmiczną
- Polska Agencja Kosmiczna (POLSA), Misja kosmiczna z udziałem Sławosza Uznańskiego coraz bliżej
- ESA – European Space Agency, ESA’s astronaut reserve Sławosz Uznański assigned to Axiom Mission 4
- Axiom Space, Meet the Axiom-4 Crew
- Space.com, How to watch the Axiom-4 launch live online
