Projekt rozporządzenia przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zakłada, że od 1 stycznia 2027 roku niektóre prace będą czasowo wstrzymywane w przypadku przekroczenia określonych progów cieplnych.
Celem regulacji jest lepsza ochrona zdrowia pracowników w warunkach coraz częstszych fal upałów.
Zakaz pracy przy przekroczeniu 35°C i 32°C
Zgodnie z projektem, maksymalna dopuszczalna temperatura dla prac w pomieszczeniach ma wynosić 35°C. W przypadku ciężkich prac wykonywanych na zewnątrz limit ten zostanie ustalony na 32°C. Po przekroczeniu tych progów pracodawca będzie zobowiązany do wstrzymania pracy, przy czym obowiązek ten będzie dotyczył wyłącznie sytuacji rzeczywistego przekroczenia temperatury – nie opierając się na prognozach.
Wyjątek przewidziano dla sytuacji, w których przerwanie pracy byłoby niemożliwe ze względu na względy technologiczne. Wówczas nadal będzie można kontynuować obowiązki służbowe, jednak pod warunkiem wdrożenia odpowiednich środków ochrony zdrowia pracowników.
Progi ostrzegawcze: 28°C i 25°C
Rozporządzenie wprowadza także tzw. progi ostrzegawcze, które wymuszą reakcję pracodawców przed osiągnięciem temperatur granicznych. Dla prac biurowych i lekkich w pomieszczeniach próg ten wynosi 28°C. Dla ciężkich prac w pomieszczeniach oraz dla wszystkich prac na zewnątrz ustalono go na poziomie 25°C.
Po przekroczeniu tych wartości pracodawca będzie zobowiązany do podjęcia działań technicznych (takich jak chłodzenie powietrza, wentylacja, klimatyzacja) lub organizacyjnych (np. zmiana godzin pracy, dodatkowe przerwy, rotacja pracowników). W przypadku prac terenowych, gdzie zastosowanie środków technicznych jest ograniczone, będą wymagane rozwiązania organizacyjne – jak np. zacienienie stanowiska czy skrócenie czasu ekspozycji na słońce.
Co ważne, środki te mają być ustalane po konsultacjach z pracownikami lub ich przedstawicielami, zgodnie z zasadami dialogu społecznego.
Wejście w życie przepisów planowane na 2027 rok
W toku konsultacji społecznych zaproponowano, by nowe regulacje weszły w życie 1 stycznia 2027 roku. Termin ten ma umożliwić pracodawcom odpowiednie przygotowanie – zarówno pod kątem organizacyjnym, jak i infrastrukturalnym. Resort pracy podkreśla, że jest to kompromis między potrzebą szybkiego wprowadzenia przepisów a koniecznością dostosowania się do nich przez rynek pracy.
Dziś obowiązujące przepisy BHP nie zawierają górnych granic temperatury pracy. Pracodawcy mają obowiązek zapewnienia napojów chłodzących przy 28°C w pomieszczeniach i 25°C na zewnątrz, ale nie są prawnie zobowiązani do ograniczania pracy w razie upału. Proponowana nowelizacja ma wypełnić tę lukę w systemie ochrony pracowników.
Jak wyglądają przepisy w innych krajach?
Hiszpania – W hiszpańskim prawie istnieją limity temperatur w pomieszczeniach pracy. Dla prac siedzących obowiązuje zakres 17–27°C, a dla lekkiej pracy fizycznej 14–25°C. Jednak w przypadku prac na otwartym powietrzu nie ustalono prawnie określonych progów. Pracodawcy są zobowiązani do zapewnienia środków ochronnych, takich jak dostęp do wody, cień, przerwy oraz odzież chroniąca przed słońcem. W praktyce podczas największych fal upałów niektóre regiony czasowo zawieszają prace zewnętrzne w godzinach największego nasłonecznienia.
Włochy – We Włoszech nie obowiązują sztywne limity temperatury pracy, ale ogólne przepisy kodeksu pracy nakazują zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków. W ostatnich latach sądy coraz częściej przyznają rację pracownikom, którzy przerwali pracę z powodu upałów. W 2023 i 2024 roku wprowadzano regionalne zakazy pracy na zewnątrz w godzinach 12:00–17:00 podczas fali upałów. Ochrona pracownika opiera się w dużej mierze na orzecznictwie i indywidualnej ocenie zagrożenia.
Co na to Unia Europejska?
Rosnące zagrożenia związane z ekstremalnymi temperaturami skłaniają instytucje unijne do rozważań nad wprowadzeniem jednolitych standardów dotyczących ochrony pracowników przed upałem. Europejska Konfederacja Związków Zawodowych (ETUC) apeluje o ustalenie maksymalnej dopuszczalnej temperatury pracy na poziomie 30°C, a dla pracy ciężkiej – 28°C. Jednak jak dotąd nie ma obowiązujących aktów prawnych o charakterze ogólnoeuropejskim.
Nowe polskie przepisy mają szansę stać się jednymi z najbardziej precyzyjnych i jednoznacznych regulacji dotyczących pracy w upale w całej Europie. Ustalając konkretne limity temperatury, obowiązki pracodawców i tryb ich wdrażania, projekt odpowiada na realne wyzwania rynku pracy w dobie zmian klimatycznych. Choć wejście w życie planowane jest dopiero na 2027 rok, już teraz może być impulsem do podjęcia przez firmy dobrowolnych działań zwiększających bezpieczeństwo zatrudnionych podczas letnich upałów.
Źródła:
- Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – komunikaty ws. projektu rozporządzenia (gov.pl)
- Euronews – „What European countries say about working in a heatwave” – https://www.euronews.com/next/2023/07/18/too-hot-to-work-what-labour-laws-in-european-countries-say-about-working-in-a-heatwave
- The Guardian – „Italy limits outdoor work as heatwave breaks records across Europe” – https://www.theguardian.com/world/2025/jul/01/italy-limits-outdoor-work-as-heatwave-breaks-records-across-europe
