Płyniesz kajakiem i widzisz motorówkę? Zastanawiasz się, kto ma pierwszeństwo? Oto zasady ruchu na wodach śródlądowych, które każdy użytkownik jeziora czy rzeki powinien znać – niezależnie od tego, czy siedzi w kajaku, czy za sterem motorówki.
Zasada podstawowa: kto na wodzie ma pierwszeństwo?
Na wodzie – podobnie jak na drodze – obowiązują zasady pierwszeństwa. Ale zamiast kierunkowskazów i pasów, liczy się manewrowość jednostki.
Jednostka mniej manewrowa ma pierwszeństwo przed bardziej manewrową.
Co to oznacza w praktyce?
| Jednostka | Ma pierwszeństwo przed | Musi ustąpić |
|---|---|---|
| Kajak / SUP | Jacht, motorówka | Prom, statek |
| Jacht żaglowy | Motorówka | Kajak |
| Motorówka | – | Kajak, jacht, SUP |
| Skuter wodny | – | Wszystkim poza innym skuterem |
Kajak kontra motorówka – nie daj się zdominować
Latem na wodach pojawiają się tłumy – kajakarze, żeglarze i motorowodniacy. Wbrew pozorom, to nie motorówka ma „władzę” na jeziorze czy rzece:
- Kajaki, łodzie wiosłowe i SUP-y mają pierwszeństwo, bo mają ograniczone możliwości manewru.
- Motorówka musi ustąpić takiej jednostce – szczególnie na wąskich szlakach i w strefach rekreacyjnych.
- Nawet jeśli sternik motorówki ma dobrą widoczność i dużą manewrowość, to jej sternik nadal odpowiada za bezpieczeństwo innych użytkowników wody – w tym kajakarzy, żeglarzy czy osób na SUP-ie. Musi też dostosować prędkość do warunków i nie powodować zagrożenia, np. falowania.
Zakaz wzbudzania fali – kluczowy dla bezpieczeństwa
Wzbudzanie fali przez motorówki i skutery wodne może przewrócić kajak lub zalać małą łódź.
Prawo zakazuje wzbudzania fali w pobliżu:
- kąpielisk,
- pomostów,
- kajakarzy,
- przystani i portów.
To nie tylko zdrowy rozsądek – to prawny obowiązek. W wielu miejscach widnieją znaki zakazu falowania, których złamanie grozi mandatem.
Gdzie motorówka nie ma prawa do wpływania?
W Polsce wiele jezior objętych jest tzw. strefą ciszy – obowiązuje tam zakaz używania silników spalinowych. Dotyczy to m.in. części Mazur, Pojezierza Drawskiego, parków narodowych i krajobrazowych.
W takich miejscach kajakarze i inni wioślarze mają pełną swobodę i ochronę – motorówka nie może tam w ogóle wpłynąć (chyba że ma napęd elektryczny i odpowiednie zezwolenia).
Alkohol na wodzie – przepisy są surowe
Choć wakacyjny klimat sprzyja relaksowi, na wodzie obowiązuje całkowity zakaz prowadzenia po alkoholu.
Co mówią przepisy?
- 0,2–0,5 promila – stan po użyciu alkoholu → wykroczenie
- powyżej 0,5 promila – stan nietrzeźwości → przestępstwo
Dotyczy to wszystkich jednostek pływających, również:
- kajaków i łodzi wiosłowych,
- rowerów wodnych,
- desek SUP,
- motorówek i skuterów.
Co grozi?
- Mandat do 500 zł lub więcej
- Zatrzymanie przez Policję Wodną
- Kara grzywny, ograniczenie wolności, a nawet zakaz prowadzenia pojazdów
Mit: „Na kajaku można pić” – to nieprawda. Jeśli prowadzisz – musisz być trzeźwy.
Kamizelka ratuje życie
W Polsce nie ma obowiązku noszenia kapoka w każdej sytuacji, ale:
- dzieci muszą mieć kamizelki asekuracyjne,
- organizatorzy spływów mają obowiązek je zapewnić,
- w razie wypadku ubezpieczyciel może odmówić wypłaty, jeśli nie było środka asekuracyjnego.
Dla bezpieczeństwa – zawsze zakładaj kamizelkę, zwłaszcza w rzece lub przy zmiennych warunkach pogodowych.
Jakie uprawnienia są potrzebne, by legalnie pływać po jeziorze?
Wielu turystów wypożycza sprzęt wodny na wakacjach i nie zdaje sobie sprawy, że na niektóre jednostki potrzebne są uprawnienia. Choć doświadczeni żeglarze i motorowodniacy zwykle je mają, początkujący muszą wiedzieć, kiedy patent jest wymagany.
Kajak, rower wodny, deska SUP – bez uprawnień
Nie potrzebujesz żadnych patentów, by pływać tymi jednostkami – ani na jeziorze, ani na rzece.
Żaglówka – zależy od wielkości i silnika
- Mała żaglówka do 7,5 m długości bez silnika → nie wymaga patentu
- Żaglówka z silnikiem powyżej 10 kW lub dłuższa niż 7,5 m → wymaga patentu żeglarza jachtowego
Motorówka i skuter wodny – uwaga na moc silnika
| Moc silnika | Wymagany dokument |
|---|---|
| do 10 kW (13,6 KM) | brak patentu |
| powyżej 10 kW | patent sternika motorowodnego |
| skuter wodny | zawsze wymagany patent |
Jak zdobyć patent?
- Kursy i egzaminy prowadzą organizacje takie jak PZŻ i PZMiNW
- Cena: od 500 do kilku tysięcy zł
- Patent ważny bezterminowo
Tabela podsumowująca:
| Jednostka pływająca | Czy potrzebny patent? |
|---|---|
| Kajak, SUP, rower wodny | Nie |
| Mała żaglówka bez silnika | Nie |
| Jacht żaglowy >7,5 m lub z silnikiem >10 kW | Tak |
| Motorówka do 10 kW | Nie |
| Motorówka >10 kW | Tak |
| Skuter wodny | Tak |
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury ws. przepisów żeglugowych
- Regulaminy parków, portów i Wód Polskich
- Rozporządzenia ws. kwalifikacji i bezpieczeństwa
Najważniejsze zasady w skrócie:
- Kajak ma pierwszeństwo przed motorówką
- Motorówka musi płynąć ostrożnie i bez fali
- Alkohol zakazany – nawet na rowerze wodnym
- Nie zawsze potrzebujesz patentu, ale warto to sprawdzić
- Kamizelka może uratować życie – nie lekceważ jej znaczenia
