Prom donikąd. Katastrofa „Jana Heweliusza” – największa tragedia morska w historii Polski

Data:

Wieczorem 13 stycznia 1993 roku prom kolejowo-samochodowy „Jan Heweliusz” wyruszył ze Świnoujścia w swój ostatni rejs.


Sztorm, porywy wiatru do 160 km/h

Wieczorem 13 stycznia 1993 roku prom kolejowo-samochodowy „Jan Heweliusz” wyruszył ze Świnoujścia w swój rutynowy rejs do szwedzkiego Ystad. Była to codzienna trasa, którą pokonywał od lat, przewożąc zarówno pasażerów, jak i wagony kolejowe oraz ciężarówki.

Tego dnia na pokładzie znajdowało się 64 osoby – 35 pasażerów i 29 członków załogi. Mimo że warunki pogodowe były wyjątkowo trudne, załoga zdecydowała się na rejs. Meteorolodzy ostrzegali przed silnym sztormem, a prognozy przewidywały wiatr o sile 12 stopni w skali Beauforta, co oznaczało huraganowe porywy dochodzące do 160 km/h i fale o wysokości nawet 6 metrów.

Wbrew tym ostrzeżeniom, około 23:30, „Jan Heweliusz” opuścił port w Świnoujściu. Początkowo rejs przebiegał zgodnie z planem, ale w nocy warunki gwałtownie się pogorszyły. Morze stało się wyjątkowo wzburzone, a silny boczny wiatr sprawił, że statek miał coraz większe problemy z utrzymaniem stabilności.


Dramat na Bałtyku

Fot:marek-okon/unsplash

Około 4:10 nad ranem prom nagle przechylił się na lewą burtę, a załoga nadała sygnał SOS. Niespełna pół godziny później jednostka leżała na burcie, a po kolejnych kilkunastu minutach zaczęła tonąć.

Zanim na miejsce dotarły pierwsze jednostki ratunkowe, załoga i pasażerowie walczyli o życie w lodowatych wodach Bałtyku. Temperatura powietrza wynosiła około -10°C, a silny wiatr i wysokie fale sprawiały, że szanse na przeżycie w wodzie były minimalne.

Wkrótce na miejsce katastrofy dotarły niemieckie i duńskie śmigłowce ratunkowe oraz jednostki pływające. Mimo ich wysiłków, uratowano jedynie 9 osób. 55 pasażerów i członków załogi zginęło, co czyni tę katastrofę największą tragedią morską w historii polskiej żeglugi po II wojnie światowej.


Co doprowadziło do tragedii?

Śledztwo wykazało, że do zatonięcia „Jana Heweliusza” przyczyniło się kilka czynników.

Pierwszym były skrajne warunki pogodowe – wiatr i wysokie fale uderzały w prom z ogromną siłą, pogłębiając jego przechył.

Fot:neil-mark-thomas/unsplash

Drugim kluczowym czynnikiem były problemy techniczne. Wcześniejsze uszkodzenia jednostki, w tym jej wywrócenie w suchym doku w 1987 roku, mogły wpłynąć na stateczność statku. Jednostka miała tendencję do przechylania się na jedną stronę.

Nie bez znaczenia pozostają także błędy w decyzjach dotyczących rejsu. Mimo fatalnej prognozy pogody, prom wypłynął w trasę, a późniejsze działania nie były wystarczające, by zapobiec tragedii.


Echa tragedii

Fot:mathias-reding/unsplash

Dramat „Jana Heweliusza” poruszył całą Polskę. Katastrofa stała się tematem licznych książek, reportaży i filmów dokumentalnych.

Jedną z najważniejszych publikacji była książka „Heweliusz” Mariusza Borowiaka, w której autor szczegółowo przeanalizował przyczyny zatonięcia promu. Jacek Skwirowski w swojej książce „Katastrofa promu Jan Heweliusz” skupił się na śledztwie i wyjaśnieniu tragicznych okoliczności zdarzenia.

Temat katastrofy poruszyła także telewizja. TVP przygotowało dokument „Jan Heweliusz – ostatni rejs”, który przedstawiał relacje ocalałych i ekspertów. Stacja National Geographic w 2018 roku zrealizowała film „Tragedia Heweliusza”, który w oparciu o symulacje komputerowe odtworzył wydarzenia feralnej nocy.


Źródła:

  1. Wikipedia – Katastrofa promu Jan Heweliusz
    Szczegółowy opis przebiegu katastrofy, przyczyn technicznych, warunków pogodowych oraz śledztwa.
    https://pl.wikipedia.org/wiki/Katastrofa_promu_Jan_Heweliusz
  2. Histmag.org – Tragedia na Bałtyku: katastrofa promu „Jan Heweliusz”
    Analiza skutków katastrofy oraz jej wpływu na przepisy dotyczące bezpieczeństwa morskiego.
    https://histmag.org/Tragedia-na-Baltyku-katastrofa-promu-Jan-Heweliusz-27695
  3. Polskie Radio – Katastrofa promu Jan Heweliusz: śmierć w lodowatych falach Bałtyku
    Opis przebiegu katastrofy oraz jej konsekwencji.
    https://polskieradio24.pl/artykul/2884591%2Ckatastrofa-promu-jan-heweliusz-smierc-w-lodowatych-falach-baltyku

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Udostępnij post:

Popularne

Czytaj więcej
Related

Piekło zamarzło – prawicowy dziennikarz przerywa wywiad z Braunem

„Są granice cynizmu politycznego” – rozmowa w Radiu Wnet...

Skrócony czas pracy w Polsce: Leszno przeciera szlak, a rząd rusza z pilotażem za miliony

Nowy model pracy w administracji i biznesie? Sprawdzamy, jak...

Rewolucyjne soczewki kontaktowe z Chin umożliwiają widzenie w podczerwieni – nawet przy zamkniętych oczach

Nowatorskie soczewki kontaktowe z Chin pozwalają widzieć świat w...

Ultramaraton Badwater 135 zakończony! Mordercze słońce, asfalt 80°C, zero cienia

W Dolinie Śmierci dobiegł końca jeden z najbardziej ekstremalnych...