Wielu właścicieli domów i działek wciąż uważa, że palenie gałęzi w ogrodzie to naturalna forma porządków. Nic bardziej mylnego. W 2025 roku przepisy jasno określają, że spalanie odpadów roślinnych – w tym gałęzi, liści czy skoszonej trawy – na własnej posesji jest nielegalne. Dotyczy to zarówno terenów miejskich, jak i wiejskich. Sprawdź, co dokładnie mówią przepisy i jakie są wyjątki.
Na jakiej podstawie obowiązuje zakaz palenia gałęzi?
Podstawą prawną zakazu spalania odpadów roślinnych na własnej posesji jest Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21). Zgodnie z art. 191 tej ustawy:
„Kto wbrew zakazowi termicznie przekształca odpady poza spalarnią odpadów, podlega karze aresztu albo grzywny.”
Dodatkowo, spalanie biomasy w otwartym ogniu może naruszać również przepisy:
- Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2022 poz. 2556), która określa normy emisji zanieczyszczeń do atmosfery,
- Kodeksu wykroczeń (art. 145) – za zanieczyszczanie lub zadymianie miejsc publicznych.
To oznacza, że nawet jeśli spalasz wyłącznie naturalne, suche gałęzie z własnego ogrodu – robisz to nielegalnie, jeśli nie posiadasz odpowiedniego zezwolenia lub nie działasz w ramach wyjątku określonego przez lokalne przepisy.
Czy można palić gałęzie na wsi? Zakaz obowiązuje w całym kraju
Częsty mit głosi, że palenie gałęzi „na wsi” jest dozwolone, bo „tak się zawsze robiło”. Niestety, nie ma żadnego rozróżnienia – zakaz spalania odpadów roślinnych obowiązuje na terenie całej Polski, niezależnie od statusu działki i jej lokalizacji. Obejmuje to:
- działki rekreacyjne,
- przydomowe ogrody,
- ogródki działkowe (ROD),
- gospodarstwa rolne,
- posesje w miastach i na wsiach.
W przypadku ROD-ów, zakaz potwierdza dodatkowo Regulamin Rodzinnych Ogrodów Działkowych PZD, który jednoznacznie zabrania spalania resztek roślinnych.
Jakie kary grożą za palenie gałęzi w 2025 roku?
Zależnie od sytuacji, skali spalania i skutków środowiskowych, za naruszenie przepisów grożą:
- Mandat do 500 zł – za jednorazowe spalanie gałęzi, np. zgłoszone przez sąsiada.
- Grzywna do 5 000 zł – jeśli spalanie powoduje znaczne zadymienie lub narusza przepisy ochrony środowiska.
- Kara do 30 000 zł – w przypadku spalania odpadów przemysłowych lub toksycznych, które stanowią realne zagrożenie dla zdrowia lub środowiska.
- Postępowanie sądowe – gdy spalanie prowadzi do pożaru, skażenia środowiska lub zagrożenia życia.
Uprawnione do interwencji są: straż miejska lub gminna, policja, a także Inspekcja Ochrony Środowiska.
Gdzie zgłosić nielegalne palenie gałęzi przez sąsiada?
Jeśli zauważysz, że ktoś w twoim sąsiedztwie spala odpady roślinne, możesz zareagować:
- Straż miejska/gminna – ma prawo przeprowadzić interwencję i nałożyć mandat.
- Policja – zwłaszcza jeśli nie ma straży miejskiej.
- Wydział ochrony środowiska w urzędzie gminy/miasta – może wydać decyzję administracyjną lub wszcząć postępowanie.
- Droga cywilna – w przypadku immisji (np. zadymienia lub uciążliwego zapachu), możesz pozwać sąsiada za zakłócanie korzystania z własnej nieruchomości.
Czy są wyjątki? Kiedy w 2025 roku można palić gałęzie legalnie?
Chociaż zasada jest jasna – nie wolno palić gałęzi – są nieliczne wyjątki:
- Lokalne przepisy gminne – niektóre samorządy dopuszczają spalanie w określonych warunkach (np. w wyznaczonych terminach).
- Gospodarstwa rolne – rolnicy mogą czasem spalać odpady roślinne z pól, ale wymagane są środki ostrożności i zgłoszenie do gminy.
- Opał w piecach – suche, naturalne gałęzie mogą być używane jako opał w domowych instalacjach, pod warunkiem, że nie przekraczają norm emisji.
- Klęski żywiołowe – po nawałnicach lub wichurach możliwe jest jednorazowe palenie dużej ilości gałęzi w ramach działań porządkowych.
W każdym przypadku trzeba sprawdzić regulacje lokalne, ponieważ to gmina może ustalać szczegółowe warunki lub wyjątki.
Jak legalnie i ekologicznie pozbyć się gałęzi?
Zamiast ryzykować grzywnę, wybierz jeden z legalnych sposobów:
- Kompostowanie – najprostszy i najbardziej ekologiczny sposób, który pozwala uzyskać naturalny nawóz.
- Rozdrabnianie gałęzi – można je wykorzystać jako ściółkę lub materiał do mulczowania.
- PSZOK – Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych bezpłatnie przyjmują odpady roślinne.
- Zbiórki sezonowe – wiele gmin organizuje odbiory zielonych odpadów sprzed posesji.
- Upcykling ogrodniczy – z gałęzi można tworzyć naturalne podpory, ogrodzenia lub dekoracje ogrodowe.
Palenie gałęzi w 2025 roku to ryzyko, a nie tradycja
Choć dla wielu ognisko z gałęzi to symbol wiosennych porządków, w świetle przepisów to wykroczenie. W 2025 roku prawo nie pozostawia złudzeń – spalanie odpadów roślinnych poza spalarnią jest zakazane. Zamiast ryzykować mandat, warto sięgnąć po legalne i ekologiczne alternatywy, które pomogą zadbać o ogród i środowisko.
