Minister Sprawiedliwości Waldemar Żurek podpisał decyzje o odwołaniu 25 prezesów i wiceprezesów sądów powszechnych, mimo że kolegia sądów wydały wobec tych decyzji negatywne opinie.
Podstawa prawna i argumentacja resortu
Według resortu decyzje opierają się na przepisach ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. Artykuł 27 § 1 pkt 2 pozwala na odwołanie prezesa lub wiceprezesa w sytuacji, gdy ich dalsze urzędowanie nie da się pogodzić z dobrem wymiaru sprawiedliwości.
Żurek stwierdził:
– „Dobro wymiaru sprawiedliwości wymaga odważnych decyzji. Nie można pozostawiać na kluczowych stanowiskach osób, które uczestniczyły w upolitycznionej procedurze awansowej. Ich dalsze urzędowanie godziłoby w niezależność sądów i zaufanie obywateli do państwa prawa”.
Kolegia sądów – ograniczona samorządność
Negatywne opinie kolegiów nie zostały uznane za wiążące, ponieważ – zdaniem resortu – organy te zostały ukształtowane na mocy nowelizacji z 2020 r., która ograniczyła samorządność sędziowską. W wielu przypadkach członków kolegiów powołał jeszcze minister Zbigniew Ziobro.
KRS a konflikt interesów
Zgodnie z procedurą, przy negatywnej opinii kolegium minister powinien zasięgnąć stanowiska KRS. Żurek odmówił, wskazując, że obecna Krajowa Rada Sądownictwa została powołana w sposób sprzeczny z Konstytucją RP i standardami międzynarodowymi, a więc nie jest w stanie wydać bezstronnej opinii.
Resort powołał się na orzecznictwo ETPC (m.in. Xero Flor vs. Poland, M.L. vs. Poland) i postanowienie Sądu Najwyższego z grudnia 2023 r., które potwierdzają wady w procedurach nominacyjnych. W tej sytuacji – jak wskazano – konieczne jest stosowanie rozproszonej kontroli konstytucyjnej przez sądy.
Lista odwołanych prezesów i wiceprezesów
Według komunikatu Ministerstwa Sprawiedliwości, odwołania z 15 września 2025 r. objęły m.in.:
- prezesa Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe,
- prezesa Sądu Rejonowego w Jaworznie,
- prezesa Sądu Okręgowego w Zamościu,
- prezesa Sądu Rejonowego w Tomaszowie Lubelskim,
- prezesów sądów rejonowych w Hrubieszowie, Krasnymstawie, Mławie, Myszkowie, Rypinie, Sierpcu, Szydłowcu i Zamościu,
- wiceprezesów sądów okręgowych i rejonowych w Gdańsku, Katowicach, Zamościu, Wrocławiu, Biłgoraju, Dąbrowie Górniczej, Janowie Lubelskim, Jaworznie, Koninie, Krasnymstawie i SosnowcuLista_prezesów_i_wiceprezesów_s….
Łącznie lista objęła 25 osób. To kolejna fala odwołań – w poprzednich tygodniach Żurek usunął już 20 prezesów i wiceprezesów, mimo pozytywnych opinii kolegiów sądów.
Uzasadnienie resortu
Ministerstwo podkreśla, że decyzje mają charakter systemowy i służą przywróceniu niezależności sądów oraz zaufania obywateli do państwa prawa. Obecna KRS, broniąc sędziów, którzy podpisywali listy poparcia jej członków, znalazłaby się w realnym konflikcie interesów.
Źródło:
Ministerstwo Sprawiedliwości: Minister Sprawiedliwości Waldemar Żurek odwołał prezesów i wiceprezesów sądów, pomimo negatywnej opinii kolegiów sądów
