Czy można palić gałęzie na własnej działce w 2025 roku? Sprawdź, zanim dostaniesz mandat do 30 tys. zł

Wielu właścicieli domów i działek wciąż uważa, że palenie gałęzi w ogrodzie to naturalna forma porządków. Nic bardziej mylnego. W 2025 roku przepisy jasno określają, że spalanie odpadów roślinnych – w tym gałęzi, liści czy skoszonej trawy – na własnej posesji jest nielegalne. Dotyczy to zarówno terenów miejskich, jak i wiejskich. Sprawdź, co dokładnie mówią przepisy i jakie są wyjątki.

Na jakiej podstawie obowiązuje zakaz palenia gałęzi?

Podstawą prawną zakazu spalania odpadów roślinnych na własnej posesji jest Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21). Zgodnie z art. 191 tej ustawy:

„Kto wbrew zakazowi termicznie przekształca odpady poza spalarnią odpadów, podlega karze aresztu albo grzywny.”

Dodatkowo, spalanie biomasy w otwartym ogniu może naruszać również przepisy:

• Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2022 poz. 2556), która określa normy emisji zanieczyszczeń do atmosfery,
• Kodeksu wykroczeń (art. 145) – za zanieczyszczanie lub zadymianie miejsc publicznych.

To oznacza, że nawet jeśli spalasz wyłącznie naturalne, suche gałęzie z własnego ogrodu – robisz to nielegalnie, jeśli nie posiadasz odpowiedniego zezwolenia lub nie działasz w ramach wyjątku określonego przez lokalne przepisy.

Czy można palić gałęzie na wsi? Zakaz obowiązuje w całym kraju

Częsty mit głosi, że palenie gałęzi „na wsi” jest dozwolone, bo „tak się zawsze robiło”. Niestety, nie ma żadnego rozróżnienia – zakaz spalania odpadów roślinnych obowiązuje na terenie całej Polski, niezależnie od statusu działki i jej lokalizacji. Obejmuje to:

• działki rekreacyjne,
• przydomowe ogrody,
• ogródki działkowe (ROD),
• gospodarstwa rolne,
• posesje w miastach i na wsiach.

W przypadku ROD-ów, zakaz potwierdza dodatkowo Regulamin Rodzinnych Ogrodów Działkowych PZD, który jednoznacznie zabrania spalania resztek roślinnych.

Jakie kary grożą za palenie gałęzi w 2025 roku?

Zależnie od sytuacji, skali spalania i skutków środowiskowych, za naruszenie przepisów grożą:

• Mandat do 500 zł – za jednorazowe spalanie gałęzi, np. zgłoszone przez sąsiada.
• Grzywna do 5 000 zł – jeśli spalanie powoduje znaczne zadymienie lub narusza przepisy ochrony środowiska.
• Kara do 30 000 zł – w przypadku spalania odpadów przemysłowych lub toksycznych, które stanowią realne zagrożenie dla zdrowia lub środowiska.
• Postępowanie sądowe – gdy spalanie prowadzi do pożaru, skażenia środowiska lub zagrożenia życia.

Uprawnione do interwencji są: straż miejska lub gminna, policja, a także Inspekcja Ochrony Środowiska.

Gdzie zgłosić nielegalne palenie gałęzi przez sąsiada?

Jeśli zauważysz, że ktoś w twoim sąsiedztwie spala odpady roślinne, możesz zareagować:

• Straż miejska/gminna – ma prawo przeprowadzić interwencję i nałożyć mandat.
• Policja – zwłaszcza jeśli nie ma straży miejskiej.
• Wydział ochrony środowiska w urzędzie gminy/miasta – może wydać decyzję administracyjną lub wszcząć postępowanie.
• Droga cywilna – w przypadku immisji (np. zadymienia lub uciążliwego zapachu), możesz pozwać sąsiada za zakłócanie korzystania z własnej nieruchomości.

Czy są wyjątki? Kiedy w 2025 roku można palić gałęzie legalnie?

Chociaż zasada jest jasna – nie wolno palić gałęzi – są nieliczne wyjątki:

• Lokalne przepisy gminne – niektóre samorządy dopuszczają spalanie w określonych warunkach (np. w wyznaczonych terminach).
• Gospodarstwa rolne – rolnicy mogą czasem spalać odpady roślinne z pól, ale wymagane są środki ostrożności i zgłoszenie do gminy.
• Opał w piecach – suche, naturalne gałęzie mogą być używane jako opał w domowych instalacjach, pod warunkiem, że nie przekraczają norm emisji.
• Klęski żywiołowe – po nawałnicach lub wichurach możliwe jest jednorazowe palenie dużej ilości gałęzi w ramach działań porządkowych.

W każdym przypadku trzeba sprawdzić regulacje lokalne, ponieważ to gmina może ustalać szczegółowe warunki lub wyjątki.

Jak legalnie i ekologicznie pozbyć się gałęzi?

Zamiast ryzykować grzywnę, wybierz jeden z legalnych sposobów:

• Kompostowanie – najprostszy i najbardziej ekologiczny sposób, który pozwala uzyskać naturalny nawóz.
• Rozdrabnianie gałęzi – można je wykorzystać jako ściółkę lub materiał do mulczowania.
• PSZOK – Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych bezpłatnie przyjmują odpady roślinne.
• Zbiórki sezonowe – wiele gmin organizuje odbiory zielonych odpadów sprzed posesji.
• Upcykling ogrodniczy – z gałęzi można tworzyć naturalne podpory, ogrodzenia lub dekoracje ogrodowe.

Palenie gałęzi w 2025 roku to ryzyko, a nie tradycja

Choć dla wielu ognisko z gałęzi to symbol wiosennych porządków, w świetle przepisów to wykroczenie. W 2025 roku prawo nie pozostawia złudzeń – spalanie odpadów roślinnych poza spalarnią jest zakazane. Zamiast ryzykować mandat, warto sięgnąć po legalne i ekologiczne alternatywy, które pomogą zadbać o ogród i środowisko.