Związkowa Alternatywa oskarża Nokię o łamanie prawa pracy, a UOKiK prowadzi postępowanie wobec spółki w sprawie nadmiernych opóźnień w płatnościach.
CSR na papierze, problemy w rzeczywistości
Nokia od lat buduje wizerunek firmy odpowiedzialnej społecznie. W raportach CSR i dokumentach ESG koncern chwali się etyką biznesu, poszanowaniem praw człowieka i dialogiem z pracownikami. Nokia Code of Conduct deklaruje wolność zrzeszania się i otwartość na związki zawodowe.
Tymczasem w Polsce obraz ten mocno odbiega od deklaracji. Od 2024 roku działa tu Związkowa Alternatywa, zrzeszająca około 80 pracowników. Mimo legalnej rejestracji, zarząd spółki miał wielokrotnie odmawiać jej uznania. Tę sprawę Fakty Plus opisywały w tym artykule – czytaj
„W oficjalnych pismach pracodawca twierdził, że związku nie ma. To przykład skrajnej arogancji i pogardy wobec prawa”
– mówi Piotr Szumlewicz, przewodniczący organizacji.
Związkowa Alternatywa: zawiadomienie do prokuratury
Związkowcy skierowali zawiadomienie do Prokuratury Okręgowej w Warszawie, powołując się na art. 35 ustawy o związkach zawodowych. Przepis przewiduje sankcje karne wobec pracodawców utrudniających działalność organizacji pracowniczych.
Dokumentacja została również przesłana do Ambasady Finlandii w Warszawie oraz centrali Nokii w Espoo. Związkowa Alternatywa liczy, że sprawą zainteresują się również fińskie media.
„W ojczyźnie Solidarności działalność związkowa wciąż bywa prześladowana. Jeżeli wielka międzynarodowa korporacja pozwala sobie na bezkarne łamanie prawa, to jest to sygnał alarmowy dla państwa i społeczeństwa”
– podkreśla Szumlewicz.
Deklaracje Nokii a praktyka w Polsce
Wizerunek Nokii jako firmy odpowiedzialnej społecznie opiera się na szeregu dokumentów wewnętrznych – od Code of Conduct, przez Global People Framework, aż po coroczne raporty dotyczące praw człowieka i polityki ESG. W tych materiałach koncern podkreśla, że podstawą jego działalności jest poszanowanie praw pracowniczych, przejrzystość i etyczne standardy.
W Global People Framework (2023) Nokia deklaruje wprost:
„Nokia supports active, open communication and dialogue with employees and/or employee representatives… Employees are also free to join, not join or leave unions and associations of their own choice and select their representatives according to the local practices.”
(„Nokia wspiera aktywną, otwartą komunikację i dialog z pracownikami oraz/lub ich przedstawicielami… Pracownicy mają również swobodę przystąpienia, nieprzystąpienia lub wystąpienia ze związków i stowarzyszeń według własnego wyboru oraz wyboru swoich przedstawicieli zgodnie z lokalnymi praktykami.”)
Podobny zapis znajduje się w Modern Slavery Statement 2024, gdzie firma stwierdza:
„Freedom of association and collective bargaining. We respect the right to collective bargaining and freedom of association.”
(„Wolność zrzeszania się i rokowań zbiorowych. Szanujemy prawo do rokowań zbiorowych oraz wolności zrzeszania się.”)
Również w dokumencie Nokia Human Rights Policy (2023) koncern odnosi się do „uczciwych praktyk pracy” oraz zobowiązuje się respektować prawa człowieka w całym łańcuchu wartości.
„Policies related to other human rights, for example rights related to fair labour practices, modern slavery and human trafficking… are reflected in other Nokia policies.”
(„Polityki dotyczące innych praw człowieka, np. praw związanych z uczciwymi praktykami pracy, współczesnym niewolnictwem i handlem ludźmi… znajdują odzwierciedlenie w innych politykach Nokii.”)
Wreszcie, na stronie „Our People” Nokia podkreśla:
„Employees can choose freely to join, not join, or leave unions and associations and select their representatives based on local and international practices.”
(„Pracownicy mogą swobodnie przystępować, nie przystępować lub występować ze związków i stowarzyszeń oraz wybierać swoich przedstawicieli w oparciu o praktyki lokalne i międzynarodowe.”)
Polskie prawo a działania spółki
Na gruncie prawa krajowego sytuacja jest jednoznaczna. Konstytucja RP (art. 59) stanowi:
„Zapewnia się wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, organizacjach społeczno-zawodowych rolników oraz w organizacjach pracodawców.”
Jeszcze bardziej precyzyjna jest ustawa o związkach zawodowych (Dz.U. 1991 nr 55 poz. 234, z późn. zm.), która gwarantuje każdej zarejestrowanej organizacji prawo do działania i nakłada na pracodawcę obowiązek uznawania jej istnienia. Art. 35 tej ustawy przewiduje sankcje karne – grzywnę albo ograniczenie wolności – za utrudnianie działalności związkowej.
W praktyce jednak, jak wynika z relacji Związkowej Alternatywy, polski oddział Nokia Solutions and Networks odmawia uznania związku zawodowego działającego od 2024 roku. Według przedstawicieli związku w oficjalnych pismach firma twierdziła, że „związku nie ma”.
Taka postawa stoi w oczywistej sprzeczności z deklaracjami, jakie Nokia składa w swoich globalnych dokumentach. Podczas gdy w Code of Conduct i raportach CSR firma powołuje się na wartości ONZ i Międzynarodowej Organizacji Pracy, w Polsce związkowcy mówią o praktykach przypominających ignorowanie konstytucyjnych praw pracowników.
Postępowanie UOKiK w sprawie zatorów płatniczych
Na problemy z prawem pracy nałożyły się kolejne kłopoty Nokii. W rejestrze UOKiK pojawiła się informacja o wszczęciu postępowania wobec spółki Nokia Solutions and Networks sp. z o.o. (sygnatura DZP-3.93.1.2025.MS, postanowienie z 17 września 2025 r.).
Jak wyjaśnia Kamila Guzowska z Departamentu Komunikacji UOKiK, chodzi o podejrzenie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, czyli tworzenia zatorów płatniczych.
„Taka praktyka występuje wówczas, gdy w okresie 3 kolejnych miesięcy suma wartości wszystkich świadczeń pieniężnych oraz spełnionych po terminie przez dany podmiot wynosi co najmniej 2 mln zł”
– wskazuje Guzowska.
Na tym etapie urząd zbiera i weryfikuje materiał dowodowy. Jeżeli zarzuty się potwierdzą, Nokia może zostać ukarana wysoką karą finansową – deklaruje UOKiK.
Test dla instytucji i wizerunku Nokii
Polska historia Nokii pokazuje rozdźwięk między globalnymi deklaracjami a lokalną praktyką. Z jednej strony – CSR, ESG i zapewnienia o „dialogu społecznym”. Z drugiej – zarzuty o łamanie prawa pracy i podejrzenia dotyczące zatorów płatniczych.
Rozstrzygnięcie postępowania UOKiK i działania prokuratury będą sprawdzianem zarówno dla instytucji państwowych, jak i dla reputacji koncernu. Jeśli zarzuty się potwierdzą, Nokia w Polsce może stracić nie tylko wizerunek, ale i realne pieniądze.
Źródła do artykułu:
- Nokia – Code of Conduct (PDF) – oficjalny kodeks postępowania Nokii.
- Nokia – Global People Framework (PDF, 2023) – dokument dotyczący praw pracowników i komunikacji wewnętrznej.
- Nokia – Human Rights Policy (PDF, 2023) – polityka praw człowieka Nokii.
- Nokia – Modern Slavery Statement 2024 (PDF) – coroczny raport Nokii dotyczący praw pracowniczych i wolności zrzeszania się.
- Nokia – Our People – Respecting our people and community – strona korporacyjna o relacjach pracowniczych.
- ISAP – Ustawa o związkach zawodowych (Dz.U. 1991 nr 55 poz. 234) – tekst ustawy regulującej prawa związkowe.
- Konstytucja RP – Art. 59 – wolność zrzeszania się – przepisy dotyczące prawa do zakładania związków zawodowych.
- UOKiK – Informacje o postępowaniach w sprawie zatorów płatniczych
- Fakty Plus – Nokia w Polsce oskarżona o łamanie prawa pracy. Związkowa Alternatywa kieruje sprawę do prokuratury
