Nowy raport Europejskiej Agencji Środowiska pokazuje gorzką prawdę o stanie kąpielisk w Polsce. Tylko 58 proc. z nich spełnia najwyższe unijne normy jakości. Dla porównania, unijna średnia to ponad 85 proc. Gdzie w Polsce można się kąpać bez obaw?
Polska na końcu unijnego rankingu
Opublikowany 19 czerwca 2025 roku raport Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) dotyczący jakości wody w kąpieliskach państw Unii Europejskiej za 2024 rok stawia Polskę na niechlubnym ostatnim miejscu spośród 27 państw członkowskich. Z 764 monitorowanych kąpielisk w Polsce, jedynie 58,1 proc. zostało sklasyfikowanych jako mające „doskonałą” jakość wody. To wynik znacznie poniżej średniej unijnej, która wynosi aż 85,4 proc.
Dla porównania, najlepsze wyniki osiągnęły kraje południowej Europy – Cypr (99,2 proc.), Bułgaria (97,9 proc.) i Grecja (97 proc.). Tuż przed Polską znalazły się Estonia (61,5 proc.), Węgry (67 proc.) i Belgia (69,2 proc.).
Gorzej niż Polska wypadła jedynie Albania, która – mimo że nie jest członkiem UE – została ujęta w raporcie jako państwo kandydujące.
Co było badane?
Jakość wody była oceniana pod kątem obecności bakterii fekalnych – pałeczki okrężnicy (Escherichia coli) i enterokoków – które są wskaźnikami zanieczyszczenia ściekami i nawozami organicznymi. Badania nie obejmowały zanieczyszczeń chemicznych, takich jak pestycydy, metale ciężkie czy mikroplastiki, choć te również mają wpływ na ekosystem wodny.
Na podstawie wyników mikrobiologicznych kąpieliska klasyfikowano do jednej z czterech kategorii: „doskonała”, „dobra”, „wystarczająca” oraz „zła”. 2,6 proc. kąpielisk w Polsce zostało zakwalifikowanych do tej ostatniej grupy, a 20,3 proc. nie zostało ocenionych ze względu na brak wystarczających danych.
Regiony lepsze i gorsze
Jak podaje EEA, najlepsze wyniki osiągnęły kąpieliska w województwach pomorskim i wielkopolskim, gdzie niemal wszystkie przebadane wody spełniały kryteria „doskonałości”. Z drugiej strony, województwo łódzkie wypadło najgorzej – tam aż 17 proc. kąpielisk otrzymało ocenę „złą”.
GIS i sanepid – gdzie sprawdzać jakość wody?
Na szczęście osoby planujące wypoczynek nad wodą mogą samodzielnie sprawdzić, czy wybrane przez nich kąpielisko jest bezpieczne. W Polsce działa Serwis Kąpieliskowy Głównego Inspektoratu Sanitarnego (https://sk.gis.gov.pl), który od lat dostarcza aktualnych danych o jakości wody i warunkach sanitarnych na kąpieliskach.
Serwis działa sezonowo – w 2025 roku sezon kąpielowy oficjalnie rozpoczął się 1 czerwca i potrwa do 30 września. W tym czasie GIS publikuje na stronie:
- pełną listę kąpielisk zarejestrowanych w danym sezonie,
- aktualne wyniki badań wody (pałeczki okrężnicy i enterokoki),
- informacje o zakazach kąpieli, np. z powodu zakwitu sinic,
- statusy przydatności do kąpieli i terminy kolejnych kontroli.
Serwis dostępny jest także w formie mapy interaktywnej, dzięki której można łatwo sprawdzić stan dowolnego kąpieliska w Polsce. Dodatkowo, wiele Wojewódzkich Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych (WSSE) prowadzi własne strony z bieżącymi komunikatami, co jest szczególnie przydatne w przypadku lokalnych incydentów, np. wystąpienia sinic czy zanieczyszczeń po ulewach.
Dlaczego Polska wypada tak słabo?
Eksperci wskazują kilka powodów. Po pierwsze – Polska wciąż zmaga się z przestarzałą infrastrukturą kanalizacyjną. W wielu miejscowościach, szczególnie w pobliżu jezior i rzek, występują nielegalne zrzuty ścieków komunalnych i rolniczych. Po drugie – pogoda. Ulewne deszcze często spłukują z pól nawozy i zanieczyszczenia, które trafiają do zbiorników wodnych. Po trzecie – brak danych. Aż 20 proc. kąpielisk w Polsce nie ma wystarczającej liczby próbek do oceny, co również obniża ogólny wynik.
Dla porównania, inne kraje UE znacznie wcześniej rozpoczęły systematyczne inwestycje w oczyszczalnie ścieków i monitoring kąpielisk – wiele z nich wprowadziło krajowe systemy kontroli już na początku lat 2000. Polska, mimo postępu, wciąż nadrabia zaległości.
Wnioski i rekomendacje
Dane EEA są jasne – Polska ma poważne problemy z jakością wody w kąpieliskach. Ale nie wszystko stracone. Dobre wyniki Pomorza i Wielkopolski pokazują, że przy odpowiednich inwestycjach i kontroli da się utrzymać wysoki standard. Kluczowe są:
- dalsze inwestycje w kanalizację i oczyszczalnie,
- surowe egzekwowanie prawa wobec nielegalnych zrzutów,
- systematyczny i transparentny monitoring,
- edukacja mieszkańców i turystów.
Tymczasem, wybierając się nad wodę, warto pamiętać o jednym – przed kąpielą sprawdź dane w Serwisie Kąpieliskowym GIS lub u lokalnego sanepidu. To najprostszy sposób, by uniknąć przykrych zdrowotnych niespodzianek.
Źródła:
- Europejska Agencja Środowiska (EEA): Bathing Water Report 2025 – https://www.eea.europa.eu/en
- Serwis Kąpieliskowy GIS – https://sk.gis.gov.pl
- WSSE Lublin, komunikaty czerwiec 2025
- MDPI: Environmental Risks to Baltic Sea Bathing Water, 2022
