W ostatnich latach obserwujemy szybki rozwój sektora prywatnego w eksploracji kosmosu, czego dowodem są udane misje lądowników księżycowych. Jednym z najnowszych osiągnięć jest lądowanie lądownika Blue Ghost, opracowanego przez firmę Firefly Aerospace, który 2 marca 2025 roku bezpiecznie osiadł na powierzchni Księżyca, stając się pierwszym prywatnym statkiem, który dokonał tego bez uszkodzeń (apnews.com).
Początki projektu Blue Ghost
Firefly Aerospace, założona w 2014 roku w Teksasie, początkowo koncentrowała się na dostarczaniu małych satelitów na orbitę. Z czasem firma rozszerzyła swoje ambicje, angażując się w program NASA Commercial Lunar Payload Services (CLPS), mający na celu współpracę z prywatnymi przedsiębiorstwami w dostarczaniu ładunków na Księżyc. W ramach tego programu Firefly Aerospace opracowała lądownik Blue Ghost, który został wystrzelony 15 stycznia 2025 roku na pokładzie rakiety Falcon 9 firmy SpaceX..
Szczegóły misji Blue Ghost
Jak informauje Firefly Aerospace na swojej stronie internetowej (fireflyspace.com), Blue Ghost wylądował na Księżycu w rejonie Mare Crisium o godzinie 2:34 czasu CST, 2 marca 2025 roku. Precyzyjnie osiadł w promieniu 100 metrów od zaplanowanego celu – w pobliżu wulkanicznego obszaru Mons Latreille. Dzięki amortyzującym nogom osiadł stabilnie na powierzchni, a pomiary potwierdziły jego prawidłowe położenie. Po lądowaniu rozpoczęto komunikację z lądownikiem z Centrum Operacyjnego Misji w Cedar Park w Teksasie.
Przez 14 dni Blue Ghost przeprowadzi szereg badań naukowych i technologicznych, w tym wiercenia w gruncie księżycowym, zbieranie próbek, obrazowanie rentgenowskie oraz eksperymenty związane z redukcją pyłu. 14 marca planowane jest uchwycenie obrazu całkowitego zaćmienia Słońca z perspektywy Księżyca. Następnie 16 marca Blue Ghost uwieczni zachód słońca, co pozwoli na analizę zachowania unoszącego się pyłu księżycowego – efektu obserwowanego wcześniej podczas misji Apollo 17 przez Eugene’a Cernana.
Podczas podróży na Księżyc lądownik przebył ponad 2,8 miliona mil, przesłał ponad 27 GB danych i obsłużył kilka eksperymentów naukowych. Wśród nich znalazły się m.in. śledzenie sygnałów nawigacyjnych GNSS na rekordowej odległości, testy odporności komputerów na promieniowanie oraz pomiary zmian pola magnetycznego Księżyca.
„Firefly jest dosłownie i w przenośni w siódmym niebie. Nasz lądownik Blue Ghost ma teraz stały dom na powierzchni Księżyca z 10 ładunkami NASA i tabliczką z nazwiskami wszystkich pracowników Firefly”
– powiedział Jason Kim, dyrektor generalny Firefly Aerospace.
Poprzednie próby prywatnych lądowników
Przed sukcesem Blue Ghost, inne prywatne firmy podejmowały próby lądowania na Księżycu. W 2024 roku firma Intuitive Machines wysłała lądownik Odysseus, który co prawda dotarł na powierzchnię Księżyca, ale przewrócił się po lądowaniu, co ograniczyło jego funkcjonalność (apnews.com). Mimo to misja dostarczyła cennych danych, które pomogły w udoskonaleniu przyszłych projektów.
Nadchodzące misje prywatnych lądowników
W najbliższym czasie planowane są kolejne misje prywatnych lądowników na Księżyc. Firma Intuitive Machines przygotowuje się do drugiej próby lądowania z lądownikiem Athena, który wystartował 26 lutego 2025 roku na pokładzie rakiety Falcon 9. Planowane lądowanie ma odbyć się 6 marca w rejonie płaskowyżu Mons Mouton, blisko południowego bieguna Księżyca. Sukces tej misji umocni pozycję sektora prywatnego w eksploracji kosmicznej i otworzy drogę do kolejnych komercyjnych przedsięwzięć na Srebrnym Globie.
Sukces misji Blue Ghost firmy Firefly Aerospace oraz planowane lądowanie lądownika Athena od Intuitive Machines świadczą o rosnącej roli prywatnych przedsiębiorstw w eksploracji Księżyca. Te osiągnięcia nie tylko przyczyniają się do postępu technologicznego, ale także wspierają przyszłe misje załogowe, w tym program Artemis, którego celem jest powrót człowieka na Księżyc. Współpraca sektora publicznego i prywatnego w tym obszarze może znacząco przyspieszyć tempo odkryć i umożliwić realizację ambitnych celów eksploracyjnych w nadchodzących latach.
