Spór dotyczy sprzedaży gruntów oddanych w użytkowanie wieczyste. Rząd chce, by gminy dostawały tylko 5 proc. prowizji od takich transakcji zamiast dotychczasowych 25 proc.
Spór o rekompensaty dla samorządów
Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich (ZMP) podczas posiedzenia KWRiST zwrócił uwagę, że zmiana wysokości opłat drastycznie ograniczyłaby dochody gmin.
– „Nie dopuszczamy możliwości, że państwo pracujecie nad wersją 5 proc. Dopuszczamy i bardzo prosimy o wersję 25 proc.”
– mówił Wójcik, podkreślając, że samorządy oczekują jednoznacznych zapisów prawnych chroniących ich finanse.
Samorządy argumentują, że zmniejszenie rekompensaty dla gmin za sprzedaż gruntów użytkownikom wieczystym odbiłoby się na lokalnych budżetach, ograniczając środki na inwestycje i usługi publiczne.
Skąd biorą się te opłaty?
Kiedy ktoś jest użytkownikiem wieczystym gruntu – czyli korzysta z działki należącej do gminy lub Skarbu Państwa – może wystąpić o jej wykup na własność. Transakcje takie odbywają się bez przetargu, po cenie określonej w ustawie i potwierdzonej wyceną rzeczoznawcy.
Za obsługę sprzedaży gmina pobiera tzw. rekompensatę, czyli część różnicy między wartością rynkową gruntu a ceną, którą płaci użytkownik wieczysty (zazwyczaj obniżoną ustawowo).
Przykład:
- działka jest warta 200 tys. zł,
- użytkownik wieczysty płaci 120 tys. zł,
- powstaje różnica 80 tys. zł.
Dotąd gmina zatrzymywała 25 proc. tej różnicy – czyli 20 tys. zł. Gdyby wprowadzono stawkę 5 proc., gmina dostałaby tylko 4 tys. zł, a reszta trafiłaby do Skarbu Państwa.
Skala problemu – ile to gruntów i jaka powierzchnia?
Spór o rekompensaty nie jest marginalny – dotyczy ogromnej liczby nieruchomości.
- W Polsce w użytkowaniu wieczystym pozostaje ponad 405 tys. działek – to liczba, a nie powierzchnia.
- Według danych GUS grunty gminne oddane w użytkowanie wieczyste zajmowały w 2017 r. 75 432 ha.
- Szacunkowo w całym kraju w użytkowaniu wieczystym nadal pozostaje około 500 000 ha gruntów, z czego większość należy do Skarbu Państwa.
To pokazuje, że nawet zmiana kilku procent w wysokości rekompensaty oznacza w skali kraju setki milionów złotych mniej w budżetach gmin i miast.
Samorządy chcą przepisów przejściowych
Przedstawiciele samorządów podkreślają, że zmiany powinny uwzględniać także okres od poprzedniej nowelizacji do czasu wejścia w życie nowych przepisów. – „Ja wiem, że prawo nie działa wstecz, ale można znaleźć przepis przejściowy” – mówił Marek Wójcik ze ZMP.
Zdaniem gmin brak jasnych regulacji prowadzi dziś do sporów z wojewodami, którzy kwestionują pobierane opłaty i domagają się zwrotu części środków.
Ministerstwo: to dopiero etap koncepcyjny
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii Michał Baranowski poinformował, że obecnie trwają konsultacje międzyresortowe nad zmianą i ujednoliceniem przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, w szczególności art. 32 i 198g.
Przedstawiciel Departamentu Gospodarki Nieruchomościami w MRiT zaznaczył, że projekt znajduje się na etapie koncepcyjnym i trudno przesądzać o ostatecznym kształcie zmian. Resort przyznaje jednak, że konieczne jest ujednolicenie prawa dotyczącego sprzedaży gruntów z użytkowania wieczystego oraz uregulowanie sytuacji przejściowych.
Co to oznacza dla mieszkańców?
Choć mieszkańcy i firmy kupujące grunty nie zapłacą więcej, bo cena sprzedaży pozostaje ustalana według przepisów, to zmniejszenie wpływów gmin oznacza pośrednio mniej pieniędzy na lokalne potrzeby.
Mniejsze rekompensaty dla samorządów mogą przełożyć się na ograniczenie inwestycji, remontów i usług publicznych. W dłuższej perspektywie gminy będą zmuszone szukać dodatkowych źródeł dochodu – np. w postaci wyższych podatków i opłat lokalnych.
Źródło: samorzad.pap.pl
