Czy to koniec alimentacyjnego chaosu? Ministerstwo Sprawiedliwości wprowadza tablicę alimentacyjną

Ministerstwo Sprawiedliwości ogłosiło wprowadzenie tablicy alimentacyjnej, która ma ułatwić i ujednolicić ustalanie wysokości alimentów w sprawach sądowych.

Dotąd wysokość alimentów zależała w dużej mierze od subiektywnej oceny sędziego i przedstawionych dowodów, co prowadziło do dużych rozbieżności orzeczniczych. W praktyce oznaczało to często długie procesy, spory o paragony i ekspertyzy oraz trudności z przewidzeniem wyniku sprawy.

Czym jest tablica alimentacyjna?

Tablica alimentacyjna to pomocnicze narzędzie dla sędziów i rodziców. Zawiera sugerowane kwoty alimentów w zależności od dochodów osoby zobowiązanej, wieku dziecka oraz liczby dzieci. W aktualnej wersji tabela uwzględnia sytuację modelową – jedno dziecko mieszka z jednym rodzicem, a z drugim utrzymuje kontakt (np. co drugi weekend).

„Tablica alimentacyjna będzie realnym wsparciem dla sędziego przy ustalaniu wysokości alimentów – ułatwi ocenę sytuacji i pozwoli zachować większą przewidywalność orzeczeń. Jednocześnie nie ograniczy niezależności sędziowskiej – nadal możliwe będzie indywidualne podejście do każdej sprawy, z uwzględnieniem jej specyfiki i wyjątkowych okoliczności.”

– napisał w komunikacie Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar

Tablica została opracowana na podstawie:

• kwoty bazowej odpowiadającej 70% minimum socjalnego na dziecko za 2024 r., określonego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (IPiSS),
• pięciu grup wiekowych dzieci: 0–7, 8–11, 12–15, 16–18 oraz powyżej 18. roku życia,
• mechanizmu wzrostu alimentów:
  • +12,5% dla każdej wyższej grupy wiekowej,
  • +10% za każde kolejne 800 zł dochodu do 8300 zł,
  • +15% za każde 800 zł powyżej 8300 zł.

Wartości w tabeli odzwierciedlają szacunkowe miesięczne koszty zaspokojenia podstawowych potrzeb osoby uprawnionej, takich jak: wyżywienie, mieszkanie, edukacja, kultura, zdrowie, higiena, transport, łączność i inne uzasadnione wydatki.

„Dla rodziców oznacza to większą przewidywalność oraz mniejsze napięcia związane z ustalaniem alimentów, a dla dzieci – szybsze zapewnienie odpowiedniego wsparcia finansowego”

– wskazuje Wiceministra Zuzanna Rudzińska-Bluszcz.

Tabela alimentacyjna (model dla 1 dziecka)

Źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości, komunikat z 23 lipca 2025 r.

Tablica to nie wyrok – nadal liczy się konkretna sytuacja

„Ani tablica, ani towarzyszące jej wyjaśnienia nie mają charakteru wiążącego i nie stanowią podstawy orzeczniczej. Służą one wyłącznie jako narzędzie pomocnicze – wskazówka zarówno dla sądów, jak i dla uczestników postępowań alimentacyjnych.”

– zaznacza MS.

Tablica nie odbiera sędziom swobody – każda sprawa może być rozstrzygnięta inaczej, zgodnie z art. 135 i 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Uwzględniany będzie m.in. osobisty wkład rodzica w wychowanie, np. wspólne mieszkanie, opieka nad dzieckiem czy ponoszenie codziennych kosztów.

Dlaczego bez podziału regionalnego? Ministerstwo wyjaśnia decyzję

Jednym z tematów, który wzbudził zainteresowanie wśród sędziów, rodziców oraz ekspertów prawa rodzinnego, jest brak zróżnicowania regionalnego w zaprezentowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości tablicy alimentacyjnej. W końcu oczywiste jest, że koszty życia w dużych miastach, takich jak Warszawa, Gdańsk czy Kraków, są znacznie wyższe niż w mniejszych miejscowościach czy na terenach wiejskich. Mimo to zaproponowane przez resort widełki alimentacyjne nie zostały podzielone na województwa ani kategorie urbanizacyjne.

Do tej kwestii odniosła się wiceministra sprawiedliwości Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, która koordynuje prace nad reformą systemu alimentacyjnego.

– „Na dziś uznaliśmy, że wprowadzenie kryterium regionalnego mogłoby utrudnić stosowanie tablicy i obniżyć jej przejrzystość”

– zauważa wiceministra.

Podkreśliła, że celem tablicy jest przede wszystkim ułatwienie orzekania i wprowadzenie większej przewidywalności rozstrzygnięć, a nie zastąpienie indywidualnej oceny sądu. Gdyby zaproponowano odrębne wartości dla poszczególnych regionów, tablica musiałaby uwzględniać kilkadziesiąt wariantów – co skomplikowałoby jej strukturę i mogłoby rodzić niejasności przy interpretacji danych.

– „Priorytetem było stworzenie narzędzia prostego, zrozumiałego i praktycznego. Wierzymy, że ujednolicona forma ułatwi korzystanie z tablicy zarówno sędziom, jak i stronom postępowań”

– dodała Rudzińska-Bluszcz.

Tablica została opracowana na podstawie ogólnopolskich danych statystycznych uwzględniających koszty utrzymania dziecka w różnych grupach wiekowych.

Kiedy tablica alimentacyjna wejdzie w życie?

Ministerstwo zapowiada, że tablica ma obowiązywać jako narzędzie pomocnicze od września 2025 roku, a jej stosowanie będzie zalecane w sądach rodzinnych. Wkrótce mają się ukazać szczegółowe wytyczne w formie rozporządzenia. Tablica alimentacyjna ma być corocznie aktualizowana wraz z nowymi danymi o minimum socjalnym publikowanymi przez IPiSS.

Czy to koniec alimentacyjnego chaosu?

Wprowadzenie tablicy alimentacyjnej to duży krok w stronę sprawiedliwego i przejrzystego systemu alimentacyjnego w Polsce. Choć nie rozwiązuje wszystkich problemów (np. egzekucji alimentów), daje stronom sporu jasne ramy i może znacznie ograniczyć liczbę przeciągających się spraw. Czas pokaże, czy sędziowie będą chętnie z niej korzystać – i czy pomoże to dzieciom w uzyskaniu należnego wsparcia.

Źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości, komunikat z 23 lipca 2025 r.