PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. od lat prowadzą kampanię „Bezpieczny Przejazd – Szlaban na ryzyko”, która w 2024 roku funkcjonuje pod nowym hasłem „Nie zatrzymaj swojego pulsu – zatrzymaj się przed pulsującym światłem”. Ma ona uświadamiać, że decyzja o zignorowaniu przepisów może zakończyć się tragedią nie tylko dla kierowcy, ale i pasażerów czy maszynisty.
Kampaniom towarzyszą spoty edukacyjne, spotkania w szkołach oraz oznaczenia przejazdów tzw. Żółtymi Naklejkami, które pomagają szybko wezwać pomoc w razie zagrożenia.
Koszty tragedii: Ponad 560 mln euro strat społecznych
Według danych Urzędu Transportu Kolejowego, w 2023 roku doszło do 233 znaczących wypadków kolejowych (czyli takich, które skutkowały śmiercią, ciężkimi obrażeniami, dużymi stratami materialnymi lub środowiskowymi). Zginęło w nich 159 osób, a 62 zostały ciężko ranne.
Łączne koszty tych wypadków wyniosły 561,2 mln euro – to spadek o 0,15% względem roku 2022. Największym składnikiem tej kwoty były koszty utraty życia ludzkiego, które wyniosły aż 504,3 mln euro.
Straty zostały wyliczone na podstawie pięciu kategorii:
- utraty życia,
- ciężkich obrażeń ciała,
- szkód materialnych,
- szkód środowiskowych,
- opóźnień w ruchu pociągów.
To nie tylko statystyki – to realna, ogromna cena za ludzką nieuwagę, brawurę lub pośpiech.
Co grozi kierowcom za wykroczenia na przejeździe?
Zgodnie z polskim prawem, za nieprzestrzeganie przepisów na przejazdach kolejowych grożą:
- 2000 zł (recydywa: 4000 zł) i 15 pkt karnych – za objeżdżanie zapór, wjazd przy czerwonym świetle, zatrzymanie się na torach;
- do 3000 zł – za przejazd zestawu pojazdów dłuższego niż 10 m bez uzgodnienia z dróżnikiem;
- 250 zł i 5 pkt karnych – za omijanie pojazdu oczekującego przed przejazdem;
- mandat 2000 zł – także dla pieszych i rowerzystów za wchodzenie na tory mimo sygnałów ostrzegawczych.
Jak reagować, gdy utkniesz na torach?
Jeśli Twój pojazd zatrzymał się na przejeździe kolejowym:
- Ewakuuj się i zabierz pasażerów w bezpieczne miejsce.
- Zadzwoń na 112, podając numer z „Żółtej Naklejki”.
- Jeśli to konieczne – wyłam szlaban i zjedź z torów. To nie jest przestępstwo – to działanie ratujące życie.
Żółta naklejka PLK – Twoje 10 sekund do uratowania życia
Od 2018 roku wszystkie przejazdy kolejowo-drogowe w Polsce są oznaczone tzw. „Żółtą Naklejką PLK”, która może uratować życie w sytuacji zagrożenia.
Znajduje się ona:
- na napędzie rogatki lub
- na krzyżu św. Andrzeja albo
- na słupku z sygnalizatorem świetlnym – zawsze po prawej stronie przejazdu patrząc w kierunku jazdy.
Co zawiera żółta naklejka?
- Indywidualny numer identyfikacyjny przejazdu, który pozwala służbom szybko zlokalizować miejsce zdarzenia.
- Numer alarmowy 112 – do kontaktu ze służbami ratunkowymi.
- Numer do służb technicznych PKP PLK, które mogą wstrzymać ruch pociągów.
Jak działa to w praktyce?
Jeśli Twój pojazd utknie na torach:
- Wysiądź natychmiast z pojazdu i zabierz pasażerów.
- Znajdź żółtą naklejkę.
- Zadzwoń pod numer alarmowy 112 i podaj numer z naklejki – to pozwala służbom przekazać dyżurnemu ruchu dokładną lokalizację i wstrzymać ruch pociągów.
Dzięki temu systemowi w ciągu kilku sekund możliwe jest zdalne zatrzymanie nadjeżdżającego pociągu. To może uratować ludzkie życie i ograniczyć straty.
Wzrost liczby wypadków i miliardowe straty społeczne powinny być sygnałem alarmowym. Każde migające czerwone światło, każda opadająca rogatka to ostrzeżenie – nie ignoruj go. Przestrzeganie przepisów to nie tylko kwestia prawa, ale i życia.
