Przylądek Pomerania – powstaje nowy port zewnętrzny w Świnoujściu. Niemcy boją się konkurencji

186 hektarów nowego lądu, terminal 2 mln TEU i nabrzeże dla największych kontenerowców świata – rusza budowa Przylądka Pomerania w Świnoujściu.

Przylądek Pomerania – jedna z największych inwestycji morskich w Polsce

186 hektarów nowego lądu, prawie 3 km nabrzeża z falochronem, basen portowy o głębokości 17 metrów i terminal zdolny do przeładunku 2 mln TEU rocznie – tak wygląda plan budowy Przylądka Pomerania w Świnoujściu.

Nowy terminal będzie drugim w Polsce głębokowodnym portem kontenerowym po gdańskim DCT i największym przedsięwzięciem w historii Zarządu Morskich Portów Szczecin–Świnoujście.
Ministerstwo Infrastruktury podkreśla, że inwestycja zostanie zrealizowana wyłącznie przez polskie podmioty, a jej celem jest zwiększenie konkurencyjności Polski na Bałtyku i uniezależnienie od zagranicznych terminali przeładunkowych.

Arkadiusz Marchewka: „Zbudujemy najnowocześniejszy port na Bałtyku”

Wiceminister infrastruktury Arkadiusz Marchewka wyjaśnił, że wcześniejsza koncepcja portu była błędna i opóźniona.

„Zbudujemy Przylądek Pomerania, najbardziej ambitny projekt w 75-letniej historii Zarządu Morskich Portów Szczecin–Świnoujście i jedną z najbardziej spektakularnych inwestycji na Bałtyku. Do portu będą wpływać największe kontenerowce świata, zapewniając Polsce przez dziesięciolecia wpływy do budżetu. Wzmocni się też bezpieczeństwo naszego kraju i obecność Polski na morzu.”

Projekt ma strategiczne znaczenie gospodarcze i militarne – terminal będzie przystosowany do podwójnego, cywilno-wojskowego wykorzystania, co zwiększy zdolności logistyczne i obronne kraju.

Dlaczego Przylądek Pomerania jest potrzebny

Nowy port to zaktualizowana, znacznie rozszerzona wersja wcześniejszych planów budowy terminala głębokowodnego w Świnoujściu. Poprzedni projekt był niedofinansowany i nie miał uzasadnienia ekonomicznego.

Rządowa koncepcja wpisuje się w „Strategię Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 roku” oraz „Program Rozwoju Polskich Portów Morskich”. Celem jest stworzenie alternatywy dla portów w Hamburgu czy Rostocku i przekształcenie Świnoujścia w międzynarodowy hub przeładunkowy obsługujący Polskę, Niemcy, Czechy, Słowację, Austrię i Węgry.

Dodatkowo porty Gdańsk i Gdynia zbliżają się do granicy swoich możliwości, co zwiększa potrzebę budowy nowego terminala o głębokości 17 metrów, zdolnego przyjąć największe kontenerowce świata.

Ruch w polskich portach: stabilny wzrost kontenerów

Z danych Zarządu Morskich Portów Szczecin–Świnoujście wynika, że w 2024 roku przeładowano 32,3 mln ton towarów, co oznacza spadek o 8,5 proc. względem 2023 roku. Jednocześnie obsługa kontenerów wzrosła o 11,3 proc., osiągając poziom 75 tys. TEU.

Rok 2022 był rekordowy – 36,8 mln ton ładunków, jednak globalne spowolnienie i wojna w Ukrainie wpłynęły na spadki. Mimo to rośnie udział kontenerów i ładunków drobnicowych, co wskazuje, że potencjał regionu jest wciąż duży, a nowy terminal w Świnoujściu ma zapewnić rezerwy przepustowości na kolejne dekady.

Ekologiczny port nowej generacji

Przylądek Pomerania ma być najbardziej ekologiczny portem na Bałtyku. W terminalu zastosowane zostaną zeroemisyjne technologie przeładunkowe oraz system zasilania statków z lądu, co ograniczy emisję spalin i hałas.

Na obszarze 47 hektarów powstanie nowa infrastruktura transportowa:

• układ kolejowy o długości ponad 3 km,
• bocznica kolejowa,
• układ drogowy o długości 2 km,
• oraz zaplecze dla straży granicznej, celnej i służb sanitarnych.

Sprzeciw ze strony Niemiec

Budowa Przylądka Pomerania spotkała się z niepokojem po stronie niemieckiej. Organizacja ekologiczna Lebensraum Vorpommern z wyspy Uznam zaskarżyła decyzję środowiskową wydaną przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Polsce. Niemcy argumentują, że inwestycja może mieć negatywny wpływ na środowisko po ich stronie granicy.

Równocześnie niemieckie media podnoszą wątki gospodarcze – nowy port w Świnoujściu może zagrozić pozycji niemieckich terminali w Rostocku i Hamburgu. W Polsce działania te są interpretowane jako presja ekonomiczna.

Stanisław Żaryn, pełnomocnik rządu ds. bezpieczeństwa przestrzeni informacyjnej, ocenił:

„Niemieckie media i organizacje próbują wywołać wrażenie, że polska inwestycja stanowi zagrożenie dla środowiska, podczas gdy w rzeczywistości chodzi o konkurencję gospodarczą.”

Mimo skargi, decyzja środowiskowa została utrzymana w mocy, a projekt przeszedł do etapu przygotowań budowlanych.

Znaczenie strategiczne dla Polski i regionu

Przylądek Pomerania ma wzmocnić niezależność gospodarczą i logistyczną Polski, zwiększając zdolność obsługi towarów w eksporcie i imporcie. Terminal zostanie zintegrowany z Odrzańską Drogą Wodną, linią kolejową E-59 i drogą ekspresową S3, tworząc zachodni korytarz transportowy.

Projekt ma również wymiar militarny – port będzie mógł obsługiwać jednostki NATO i sprzęt wojskowy w razie konieczności. W ocenie ekspertów, to kluczowy element bezpieczeństwa morskiego i energetycznego Polski.

Źródła:

• Ministerstwo Infrastruktury
• Portal Morski: Niemiecka organizacja zaskarżyła decyzję środowiskową
• Money.pl: Niemcy boją się portu w Świnoujściu
• Infomare.pl – podsumowanie roku 2024 w portach

Rafał Bernasiński