Polska Agencja Kosmiczna pyta, PKW nie ma rozwiązania
Polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski nie będzie mógł oddać głosu w zbliżających się wyborach prezydenckich. Powód? W tym czasie znajdzie się na misji kosmicznej i polskie prawo nie przewiduje rozwiązań umożliwiających głosowanie w takich okolicznościach.
Prezes Polskiej Agencji Kosmicznej skierował zapytanie do Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) o możliwość udziału astronauty w wyborach. Sprawa została podniesiona podczas poniedziałkowego posiedzenia PKW. Jak przyznał szef Krajowego Biura Wyborczego Rafał Tkacz, temat „mocno ich rozbawił”, choć nie jest wcale śmieszny.
„Tutaj faktycznie mamy do czynienia z osobą, która ma problem w świetle naszych przepisów, ponieważ będzie na misji kosmicznej w tym czasie. Zapytanie wpłynęło do nas, w jaki sposób ma oddać głos”
– powiedział Tkacz (PAP).
Okazuje się jednak, że w obecnym stanie prawnym nie ma żadnej możliwości, by astronauta mógł zagłosować. Jak dodał Tkacz, jedyną opcją byłoby przełożenie misji, co oczywiście jest nierealne.
Czy Elon Musk mógłby pomóc?
W trakcie posiedzenia PKW pojawił się nawet żartobliwy pomysł dotyczący pomocy Elona Muska. Ryszard Balicki zasugerował, że miliarder mógłby zapewnić transport pakietu wyborczego na Międzynarodową Stację Kosmiczną.
„Zamiast spierać się z ministrem spraw zagranicznych mógłby zadbać o to, żeby statek towarowy zawiózł pakiet na czas i zdążył wrócić. Wtedy sprawa byłaby rozstrzygnięta”
– powiedział Balicki (PAP).
Niestety, nawet gdyby taka opcja była logistycznie możliwa, polskie prawo na to nie pozwala. Z korespondencyjnego głosowania mogą bowiem korzystać wyłącznie osoby:
- mające ukończone 60 lat,
- posiadające orzeczenie o niepełnosprawności,
- przebywające na kwarantannie lub w izolacji.
Uznański-Wiśniewski nie spełnia żadnego z tych warunków.
Astronauci głosują w USA, a w Polsce?
W niektórych krajach istnieją rozwiązania umożliwiające astronautom udział w wyborach. Przykładem mogą być Stany Zjednoczone, gdzie astronauci NASA mogą głosować elektronicznie przed startem misji.
W Polsce takich rozwiązań nie przewidziano. Co więcej, wciąż nie znamy pełnej listy kandydatów na urząd prezydenta, co dodatkowo uniemożliwia głosowanie przedterminowe.
Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej, Sylwester Marciniak, zauważył, że astronauta nie jest jedyną osobą, która straci prawo do głosowania.
„Tysiące, może dziesiątki tysięcy Polaków w tym czasie będzie odbywało podróż w samolotach i statkami między godz. 7 rano a 21 i też nie będą mogli zagłosować”
– podkreślił (PAP).
Czy polskie prawo powinno się zmienić?
Cała sytuacja pokazuje luki w polskim kodeksie wyborczym. Jak zauważył Tkacz, sprawa astronauty może skłonić ustawodawców do wprowadzenia zmian.
„To jest też pewien element dalszego dyskursu nad zmianami w kodeksie wyborczym, aby w takich sytuacjach móc takiej osobie zaproponować udział”
– zaznaczył (PAP).
Być może w przyszłości Polska wprowadzi przepisy umożliwiające głosowanie przedterminowe lub elektroniczne w wyjątkowych przypadkach.
Misja Axiom-4: Kiedy poleci polski astronauta?
Sławosz Uznański-Wiśniewski jest częścią misji Axiom-4, która wystartuje wiosną 2025 roku. Razem z nim na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) polecą:
- Peggy Whitson (USA) – dowódczyni misji,
- Shubhanshu Shukla (Indie),
- Tibor Kapu (Węgry).
Astronauci spędzą na ISS kilka tygodni, realizując eksperymenty naukowe i testy technologiczne.
Sytuacja Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego pokazuje, że polskie prawo wyborcze nie nadąża za nowymi wyzwaniami. Brak procedur dla osób przebywających poza Ziemią to jedynie jeden z wielu przypadków, w których konieczne mogą być zmiany w kodeksie wyborczym.
Na razie jednak astronauta będzie musiał pogodzić się z utratą prawa do głosu. Chyba że zdecyduje się… przełożyć misję – ale na to raczej się nie zanosi.
Źródło: Nauka w Polsce (PAP)
