20 grudnia 2024 roku prezydent Somalii, Hassan Sheikh Mohamud, oficjalnie ogłosił rozpoczęcie budowy tureckiego kosmodromu.
Projekt ma powstać w Somalii, w pobliżu równika, co zapewni korzystne warunki do wystrzeliwania rakiet. Informacje na ten temat podał serwis Altair.com.pl, jednak dokładna lokalizacja kosmodromu wciąż pozostaje tajemnicą. Turcja od lat buduje swoje wpływy w Afryce Wschodniej, a Somalia stała się jej znaczącym partnerem politycznym, wojskowym i gospodarczym w tym regionie. W kontekście tego sojuszu, turecka baza wojskowa w Mogadiszu oraz nowe inwestycje infrastrukturalne odgrywają równie istotną rolę jak planowany kosmodrom.
Turcja przez lata funkcjonowała na obrzeżach globalnej polityki, balansując między Zachodem a Wschodem. Była traktowana jako ważny członek NATO i jednocześnie niechciany kandydat do Unii Europejskiej, któremu nieustannie każono czekać w kolejce na członkostwo w tym ekskluzywnym klubie. Tymczasem Ankara konsekwentnie budowała swoje zdolności technologiczne, wojskowe i infrastrukturalne. Symbolicznym krokiem w tej transformacji stał się jej ambitny program kosmiczny i plany budowy kosmodromu w Somalii.
Kosmodrom w Somalii – zaskoczenie dla świata
W ramach ogłoszonego już w 2021 roku Narodowego Programu Kosmicznego, Turcja zapowiedziała stworzenie własnej infrastruktury do wynoszenia ładunków na orbitę. Jednym z kluczowych elementów tej strategii jest budowa kosmodromu w Somalii – kraju, z którym Ankara od lat rozwija ścisłe relacje wojskowe i gospodarcze.
Co istotne, Turcja już zawarła oficjalne porozumienie z Somalią, co potwierdza determinację Ankary do realizacji tego projektu. To nie jest już tylko koncepcja – rząd somalijski wyraził zgodę na budowę tureckiego kosmodromu i zapewnił wsparcie logistyczne oraz polityczne dla tej inwestycji. Jest to element szerszej współpracy między oboma krajami, która obejmuje nie tylko projekty cywilne, ale także wspólne inicjatywy wojskowe i gospodarcze.
Lokalizacja kosmodromu w Somalii daje Turcji szereg istotnych korzyści:
- Bliskość równika – Somalia znajduje się w pobliżu równika, co oznacza, że starty rakiet wymagają mniej energii, co obniża koszty i pozwala wynosić cięższe ładunki na orbitę.
- Brak surowych regulacji – Turcja może mieć większą swobodę w testowaniu technologii rakietowych niż w Europie czy na własnym terytorium.
- Wzmocnienie obecności w Afryce – Turcja od lat inwestuje w Somalię, co czyni ją idealnym partnerem do rozwoju długoterminowej współpracy.
Mimo oficjalnego ogłoszenia rozpoczęcia budowy przez Prezydenta Somalii, projekt najprawdopodobniej jednak pozostaje jeszcze w fazie planowania, a dokładna lokalizacja kosmodromu wciąż nie została ujawniona. Według informacji podanych przez Bloomberg, Turcja chce wykorzystać kosmodrom nie tylko do startów cywilnych, ale także do testowania technologii rakietowych o zastosowaniu wojskowym, co może budzić międzynarodowe kontrowersje.
Narodowy Program Kosmiczny Turcji
Turecka Agencja Kosmiczna (Türkiye Uzay Ajansı – TUA), utworzona w 2018 roku, nadzoruje realizację Narodowego Programu Kosmicznego. Kluczowe założenia tej strategii zostały przedstawione przez prezydenta Recepa Tayyipa Erdoğana w lutym 2021 roku i obejmują:
- Wystrzelenie tureckiego lądownika na Księżyc – pierwszy etap planowany na 2023 rok (twarde lądowanie), pełna misja z łazikiem do 2030 roku.
- Stworzenie krajowego systemu nawigacji satelitarnej – regionalna alternatywa dla GPS i Galileo.
- Uzyskanie zdolności wynoszenia ładunków w przestrzeń kosmiczną – przy użyciu własnych rakiet.
- Zbudowanie tureckiego kosmodromu – projekt realizowany w Somalii.
- Wysłanie tureckiego astronauty na Międzynarodową Stację Kosmiczną – cel zrealizowany w 2024 roku (Alper Gezeravcı).
- Rozwój inżynierii badań pogody kosmicznej i systemu obserwacji przestrzeni kosmicznej.
Prof. Ibrahim Kucuk, szef departamentu nauk o kosmosie w TUA, podkreśla:
„Turcja intensywnie rozwija swoje zdolności wynoszenia ładunków w przestrzeń kosmiczną. Jest to kluczowy element naszego planu, który pozwoli nam stać się niezależnym graczem w tej dziedzinie.” (źródło: Anadolu Ajansı).
Turecko-Ukraińska współpraca kosmiczna
Co ciekawe Turcja do niedawna prowadziła intensywne rozmowy z Ukrainą w zakresie wspólnych projektów rakietowych. Już w 2020 roku podpisano wstępne porozumienia dotyczące współpracy w zakresie silników rakietowych i systemów satelitarnych i możliwości tworzenia wspólnych turecko-ukraińskich rakiet. Jednak w obecnej sytuacji, przy walce Ukrainy o przetwanie w wojnie z Rosją, wydaje się, że współpraca ta zeszła na daleki plan (źródło: DKAU).
Tureckie interesy w Somalii
Turcja od ponad dekady buduje swoje wpływy w Somalii. Od 2011 roku przeznaczyła na inwestycje i pomoc w tym kraju ponad miliard dolarów (źródło: MFA). Wsparcie to obejmuje:
- Budowę infrastruktury, w tym dróg, szpitali i szkół.
- Szkolenie sił zbrojnych Somalii oraz dostarczanie sprzętu wojskowego.
- Eksploatację złóż naturalnych, zwłaszcza ropy naftowej i gazu.
Mikromocarstwo
Turcja od lat posiada drugą co do wielkości armię w NATO, ustępując jedynie Stanom Zjednoczonym. Mimo to jej rola w Sojuszu często bywa marginalizowana, a Ankara nie jest traktowana jako kluczowy partner w europejskiej architekturze bezpieczeństwa. Dodatkowo, od dekad prowadzi negocjacje w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej, lecz postęp w tej sprawie jest wstrzymywany przez obawy związane z demokracją, migracją i konfliktem na Cyprze.
Z tego powodu Turcja stopniowo przesuwa środek ciężkości swojej polityki międzynarodowej. Zamiast bezowocnie czekać na uznanie przez Zachód, Ankara konsekwentnie buduje własne zdolności technologiczne i wojskowe. Program kosmiczny to tylko jeden z wielu elementów tej strategii – równolegle rozwija się turecki przemysł zbrojeniowy, infrastrukturalny i energetyczny.
Przemysł Zbrojeniowy i Technologiczna niezależność
Jeszcze 20 lat temu Turcja była uzależniona od importu broni i sprzętu wojskowego. Dziś sytuacja wygląda zupełnie inaczej – kraj ten stał się jednym z liderów w produkcji nowoczesnych systemów uzbrojenia.
Bayraktar TB2, turecki dron bojowy, odniósł spektakularny sukces na arenie międzynarodowej, zdobywając uznanie w takich konfliktach jak wojna w Ukrainie czy Azerbejdżanie. 52% sprzętu tureckiej armii pochodzi z krajowej produkcji, a w planach jest dalsza redukcja zależności od zagranicznych dostawców. Czołg Altay, śmigłowiec ATAK T129 czy rozwijana własna technologia rakietowa to kolejne przykłady rosnącego potencjału tureckiego przemysłu zbrojeniowego.
Ambitne Projekty Infrastrukturalne
Poza sektorem wojskowym, Turcja konsekwentnie inwestuje w rozwój infrastruktury. Nowe lotnisko w Stambule, most Osmana Gazi czy szybkie koleje łączące główne miasta to tylko niektóre przykłady nowoczesnych projektów, które mają uniezależnić gospodarkę i uczynić Turcję regionalnym centrum transportu i logistyki.
Dodatkowo, Turcja ekspanduje swoje interesy gospodarcze na Afrykę, co widać nie tylko w Somalii, ale także w innych państwach regionu. Inwestycje w infrastrukturę, współpraca wojskowa i wydobycie surowców naturalnych to kluczowe elementy tureckiej polityki, która ma uczynić kraj niezależnym od zachodnich struktur gospodarczych i militarnych.
Turcja w kosmosie? Czy bajka z tysiąca i jednaj nocy?
Kosmodrom w Somalii to jeden z najbardziej śmiałych projektów w historii tureckiej technologii. Jeśli dojdzie do skutku, może umocnić pozycję Turcji jako nowego gracza w sektorze kosmicznym i zwiększyć jej niezależność w dziedzinie technologii rakietowych.
Jednak pytanie, czy projekt ten zostanie zrealizowany, pozostaje otwarte. Obecnie nie rozpoczęto jeszcze budowy, a sytuacja w Somalii jest niestabilna. Turecka gospodarka także zmaga się z problemami, które mogą wpłynąć na tempo realizacji przedsięwzięcia.
Jeśli jednak projekt zostanie przeforsowany, Turcja stanie się jednym z nielicznych krajów świata posiadających własne zdolności do wystrzeliwania rakiet w przestrzeń kosmiczną, co byłoby przełomem w jej dążeniu do technologicznej niezależności.
Turcja nie czeka już na aprobatę Zachodu. Zamiast tego buduje własną pozycję jako technologiczna i militarna potęga. Kosmodrom w Somalii jest jednym z elementów tej strategii, ale jej fundamenty sięgają znacznie głębiej – obejmują rozwój przemysłu zbrojeniowego, nowoczesnej infrastruktury i surowcowej ekspansji na Afrykę.
Choć projekt kosmodromu wciąż pozostaje w fazie planowania, jego potencjalna realizacja może wzbogacić rynek technologii kosmicznych o kolejnego zawodnika. Turcja, którą przez lata traktowano jako „brzydkie kaczątko” Europy, stopniowo dojrzewa i staje się państwem, któremu należy się przyglądać z coraz większą uwagą.
Źródła:
- Altair.com.pl – „Turcja planuje budowę kosmodromu w Somalii”
https://www.altair.com.pl/news/view?news_id=44862 - PISM.pl – „Turcja strażnikiem wybrzeża Somalii”
https://www.pism.pl/publikacje/turcja-straznikiem-wybrzeza-somalii - Tech.WP.pl – „Turcja buduje własny kosmodrom w Somalii – lokalizacja pozostaje tajemnicą”
https://tech.wp.pl/s/konflikty-pl/turcja-buduje-wlasny-kosmodrom-w-somalii-lokalizacja-pozostaje-tajemnica%2C7134005296806496a - Space24.pl – „Kosmiczne ambicje Turcji: powstanie kosmodrom w Afryce?”
https://space24.pl/polityka-kosmiczna/swiat/kosmiczne-ambicje-turcji-powstanie-kosmodrom-w-afryce - Anadolu Ajansı – „Turcja rozwija zdolności wynoszenia ładunków w przestrzeń kosmiczną”
https://www.aa.com.tr/en/science-technology/turkiye-space-agency-expands-vision-for-future-missions/2346227 - MFA.gov.tr – „Turecka pomoc dla Somalii: ponad miliard dolarów na inwestycje”
https://www.mfa.gov.tr/turkey-s-relationship-with-somalia.en.mfa - Bloomberg.com – „Turcja planuje testowanie technologii rakietowych w Somalii”
https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-02-20/turkey-s-space-ambitions-include-launch-site-in-east-africa
