Współczesny świat zmaga się z narastającym problemem mikroplastiku, który przenika do wody, żywności i powietrza, stając się niewidzialnym, ale realnym zagrożeniem dla zdrowia ludzi i środowiska. Codziennie, często nieświadomie, wchłaniamy setki tysięcy drobnych cząsteczek plastiku, które mogą kumulować się w organizmie i powodować poważne konsekwencje zdrowotne.
Wszechobecność mikroplastiku w środowisku
Mikroplastik znajduje się wszędzie – w oceanach, glebie, wodzie pitnej, a nawet w deszczu. Ostatnie badania wykazały, że plastikowe drobiny docierają do najbardziej odległych zakątków globu, w tym do Arktyki i głębin oceanicznych. Występują w powietrzu, które wdychamy, a także w żywności, którą spożywamy. Zanieczyszczenie mikroplastikiem staje się globalnym problemem, którego skutki dla środowiska i zdrowia wciąż są badane.
Jednym z głównych źródeł mikroplastiku jest woda butelkowana. Badania przeprowadzone przez naukowców z Columbia University wykazały, że jeden litr wody butelkowanej może zawierać średnio 240 000 cząsteczek mikro- i nanoplastiku. W porównaniu, osoby pijące wodę z kranu spożywają ich około 4 000 rocznie. „Mikroplastik w wodzie to problem, który dopiero zaczynamy rozumieć. Nie mamy jeszcze pełnych danych o jego długoterminowym wpływie na organizm, ale pierwsze badania sugerują, że może on mieć związek z przewlekłymi stanami zapalnymi i zaburzeniami metabolicznymi” – mówi dr inż. Karol Mierzejewski z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego (uwm.edu.pl).
Mikroplastik dostaje się do organizmu także poprzez żywność, zwłaszcza owoce morza, które filtrują wodę i kumulują w swoich organizmach plastikowe drobiny. Dodatkowo, unoszące się w powietrzu cząsteczki plastiku mogą być wdychane, co stanowi kolejne zagrożenie. Oprócz tego plastikowe opakowania spożywcze, z których codziennie korzystamy, również mogą uwalniać mikroskopijne cząsteczki do jedzenia.
Wpływ mikroplastiku na zdrowie
Spożywanie mikroplastiku może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Dr Mierzejewski zauważa, że długotrwała ekspozycja na mikroplastik może zwiększać ryzyko insulinooporności, cukrzycy, chorób serca, a nawet nowotworów. Szczególnie niebezpieczne są toksyczne substancje, które mikroplastik przenosi – metale ciężkie, polichlorowane bifenyle (PCB) czy bisfenol A (BPA). W organizmie mogą one zaburzać gospodarkę hormonalną, osłabiać odporność i prowadzić do stanów zapalnych.
Jak możemy ograniczyć ilość mikroplastiku?
Choć problem mikroplastiku jest globalny, każdy z nas może podjąć kroki, by ograniczyć jego ilość w codziennym życiu:
- Zrezygnuj z wody butelkowanej – wybieraj filtrowaną wodę kranową, przechowywaną w szklanych lub stalowych pojemnikach.
- Unikaj plastikowych opakowań – wybieraj produkty pakowane w szkło, papier lub inne ekologiczne materiały.
- Ogranicz spożycie przetworzonej żywności – plastikowe drobiny często przenikają do jedzenia z opakowań.
- Dbaj o czystość w domu – regularne wietrzenie i sprzątanie ogranicza ilość mikroplastiku w powietrzu.
- Wspieraj firmy dbające o ekologię – wybieraj marki, które stosują recyklingowane materiały i biodegradowalne opakowania.
Badania naukowe wskazują, że globalna redukcja zanieczyszczenia plastikiem o co najmniej 5% rocznie może w nadchodzących dekadach ustabilizować poziom mikroplastiku na powierzchni oceanów, zapobiegając dalszemu jego wzrostowi. Jednak całkowite wyeliminowanie mikroplastiku z oceanów przed końcem obecnego stulecia wydaje się mało prawdopodobne. Dlatego kluczowe jest podejmowanie działań zarówno na poziomie globalnym, jak i lokalnym, w tym edukacja społeczeństwa oraz promowanie zrównoważonych praktyk konsumpcyjnych.
Świadomość problemu mikroplastiku rośnie, ale wciąż mamy wiele do odkrycia w kwestii jego wpływu na zdrowie. Już teraz jednak wiadomo, że jest to zagrożenie, którego nie powinniśmy lekceważyć. Nasze codzienne wybory mogą pomóc zmniejszyć ilość plastiku wokół nas – i tym samym w naszym organizmie.
