Nowe leki na otyłość wzbudzają sensację. Retatrutyd nazwany „Godzillą” może dać 24% spadku masy ciała, a orforglipron – tańszą terapię w tabletce.
Od Ozempicu do farmakologicznej Godzilli
Jeszcze niedawno cały świat zachwycał się Ozempikiem i Wegovy. Potem na podium wskoczył tirzepatyd (Mounjaro), oferując pacjentom utratę ponad 22% masy ciała w kilkanaście miesięcy. Dziś uwaga specjalistów i mediów przenosi się na retatrutyd – nową cząsteczkę koncernu Eli Lilly, zaprezentowaną na 83. Sesji Naukowej Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego (ADA) w San Diego. Eksperci nie wahali się nazwać go „Godzillą leków na otyłość”, stawiając w opozycji do „King Konga”, jakim do tej pory był tirzepatyd.
Retatrutyd – potrójny agonista i przełomowe wyniki
Retatrutyd różni się od konkurentów mechanizmem działania. To potrójny agonista – oddziałuje nie tylko na GLP-1, ale także na receptory GIP i glukagonu. Efekt? Jeszcze silniejsze tłumienie apetytu, lepsza regulacja glukozy i szybsza utrata wagi.
- w badaniach II fazy uczestnicy przyjmujący 12 mg tygodniowo chudli średnio 24% masy ciała w 48 tygodni,
- pacjenci z cukrzycą typu 2 – ok. 17% spadku,
- dla porównania tirzepatyd dawał około 15,7% w tej samej grupie.
Co więcej, retatrutyd poprawiał też inne parametry metaboliczne:
- spadek poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c) o 2 punkty procentowe,
- redukcję trójglicerydów o 40%,
- obniżenie cholesterolu LDL o 22%,
- odtłuszczenie wątroby u 80–90% pacjentów w ciągu roku.
To sprawia, że eksperci widzą w nim nie tylko środek na otyłość, ale też potencjalny lek w terapii stłuszczeniowej choroby wątroby (MAFLD).
Orforglipron – tabletka zamiast zastrzyku
Drugim nowym graczem jest orforglipron. W przeciwieństwie do semaglutydu czy tirzepatydu nie jest peptydem, co czyni go tańszym i prostszym w produkcji. Największy atut? Forma doustna – lek można podawać w tabletkach, bez konieczności cotygodniowych zastrzyków.
Badania II fazy pokazały, że orforglipron skutecznie obniża wagę i poziom cukru we krwi.
– „To może być prawdziwa zmiana zasad gry”
– ocenia dr Sean Wharton z McMaster University, współautor publikacji w New England Journal of Medicine.
Leki przyszłości: koktajle i kombinacje
Na konferencji ADA 2023 pojawiły się też informacje o kolejnych eksperymentach:
- Cagri-Sema – połączenie semaglutydu i kagrilintydu (agonisty amyliny), dające 17% spadku wagi,
- inne kombinacje semaglutydu z agonistami amyliny (np. KBP-066A), z wynikami na poziomie 21% redukcji,
- podwójni agoniści GLP-1 i glukagonu, tacy jak survodutyd, gdzie deklarowane spadki sięgają 19%.
Eksperci spekulują, że łączenie cząsteczek może w przyszłości dać efekty porównywalne z chirurgią bariatryczną – nawet 30% redukcji masy ciała.
Moda, zdrowie i pytanie o granice
W tle pozostaje fakt, że szczupłość stała się społecznym ideałem, a otyłość dramatycznie zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2 i powiązanych chorób – od niewydolności nerek po zawały serca. WHO prognozuje, że w ciągu 30 lat liczba chorych na cukrzycę wzrośnie ponad dwukrotnie, a otyłość będzie głównym motorem tego trendu.
Eksperci przypominają jednak, że choć orforglipron i retatrutyd mogą stać się przełomem, nie są „cudowną pigułką”.
– „Pacjenci prawdopodobnie odzyskają wagę po odstawieniu leków, bo biologia mózgu ustala punkt nastawczy masy ciała”
– tłumaczy Wharton. Dlatego kluczowe będą nie tylko farmaceutyki, ale też zmiany w stylu życia i środowisku, które ograniczą epidemię otyłości.
Świat farmacji wchodzi w nową fazę. Retatrutyd (potrójny agonista, rekordowe wyniki) i orforglipron (tania tabletka, łatwa dostępność) to leki, które mogą zrewolucjonizować leczenie otyłości i cukrzycy. Jednocześnie trwają prace nad koktajlami lekowymi, które być może dorównają skutecznością chirurgii bariatrycznej.
Czy „Godzilla” i „King Kong” farmakologii na stałe zmienią nasze podejście do odchudzania? Wyniki badań sugerują, że tak – ale ostateczną odpowiedź dadzą dopiero lata testów i decyzje regulatorów.
Źródła:
- New England Journal of Medicine – Wharton, S. et al. Treatment of Obesity with Orforglipron
- New England Journal of Medicine – Jastreboff, A. M. et al. Retatrutide in Adults with Obesity
- Nature – New weight-loss drugs poised to upend obesity care
