Egzotyczne choroby zakaźne wracają do Polski. Błonica znów groźna
Choć wiele egzotycznych chorób zakaźnych zostało w Europie niemal całkowicie wyeliminowanych dzięki obowiązkowym szczepieniom, coraz częściej pojawiają się przypadki ich „importu” – głównie przez osoby niezaszczepione wracające z wakacji w krajach o niższym poziomie wyszczepienia. Jednym z najbardziej niepokojących przykładów jest błonica – groźna choroba, która po latach nieobecności znów pojawia się w Polsce.
Wrocław: ciężki przypadek błonicy u dziecka po powrocie z Afryki
17 marca 2025 roku we Wrocławiu potwierdzono jeden z pierwszych od lat przypadków błonicy u sześcioletniego dziecka, które wróciło z rodzinnych wakacji na Zanzibarze (Tanzania). Dziecko nie było szczepione. Obecnie przebywa w ciężkim, ale stabilnym stanie na Oddziale Intensywnej Terapii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Gromkowskiego.
To dziecko ma najcięższe objawy: zajęcie górnych dróg oddechowych, krtani i układu oddechowego
– poinformował prof. Krzysztof Simon, ordynator oddziału chorób zakaźnych.
Hospitalizowano również dorosłego pacjenta, który miał kontakt z dzieckiem. Ma objawy ciężkiej anginy, a jego diagnoza jest w toku. Lekarze podkreślają, że mamy do czynienia z chorobą, która „nie powinna w ogóle istnieć w Europie”.
Błonica – objawy, przebieg i śmiertelność
Błonica (dyfteryt) to choroba bakteryjna wywoływana przez Corynebacterium diphtheriae. Przenosi się drogą powietrzno-kropelkową oraz przez bezpośredni kontakt z nosicielem.
Typowe objawy błonicy to:
- silny ból gardła, bladość, gorączka,
- charakterystyczne biało-szare naloty w gardle,
- powiększone węzły chłonne szyi („szyja prokonsula”),
- trudności z oddychaniem, duszność, chrypka,
- zatrucie toksyną bakteryjną – zaburzenia rytmu serca, zapalenie mięśnia sercowego, uszkodzenia układu nerwowego.
U dzieci szczególnie groźna jest postać krtaniowa – prowadzi do zwężenia dróg oddechowych i ryzyka uduszenia. Według lekarzy, śmiertelność błonicy może sięgać nawet 30% u nieleczonych dzieci, natomiast przy leczeniu wynosi 5–10%.
Szybka reakcja lekarzy i podanie antytoksyny błoniczej
Lekarze z Wrocławia zareagowali błyskawicznie. Już pierwszego dnia wykluczono inne przyczyny niewydolności oddechowej i wdrożono leczenie ukierunkowane na błonicę. Jak relacjonowała lek. Bożena Głowska:
„Włączyliśmy celowane leczenie i ściągnęliśmy antytoksynę. W tym czasie laboratorium mikrobiologiczne potwierdziło obecność maczugowca błonicy w materiale pobranym od dziecka.”
Kolejne przypadki błonicy – problem narasta
Rok wcześniej, w marcu 2024 roku, podejrzenie błonicy pojawiło się również w Olsztynie. Młody mężczyzna, cierpiący na inne schorzenia, trafił do szpitala z objawami infekcji. Badania wykazały możliwe zakażenie błonicą – również i on nie był szczepiony, a wcześniej przebywał za granicą.
Z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH wynika, że:
- w 2022 roku nie odnotowano żadnego przypadku błonicy,
- w 2023 roku – 1 przypadek,
- w 2024 roku – 2 przypadki,
- w 2025 roku – już potwierdzono przynajmniej jeden przypadek i jeden podejrzany.
Szczepienia ochronne – tarcza, która słabnie
Obowiązkowe szczepienia przeciwko błonicy zostały wprowadzone w Polsce w latach 50. XX wieku. Dzięki nim udało się zahamować groźne epidemie, w których rocznie umierało nawet 3 tysiące osób. Obecnie stosuje się szczepionkę skojarzoną DTP (przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi), jednak odporność poszczepienna słabnie z wiekiem – dlatego szczepienie przypominające co 10 lat jest zalecane dla dorosłych, szczególnie podróżujących.
„To dziecko, choć było nieszczepione, przez sześć lat przebywało wśród osób zdrowych, bo zaszczepionych. Jak tylko znalazło się w innych warunkach, sytuacja się zmieniła”
– zauważył prof. Leszek Szenborn, kierownik Kliniki Pediatrii i Chorób Infekcyjnych we Wrocławiu.
Egzotyczne choroby w Polsce – błonica to nie wyjątek
Błonica nie jest jedyną „zapomnianą” chorobą, która wraca. W ostatnich latach w Polsce i Europie odnotowano przypadki takich zakażeń jak:
- odra,
- dur brzuszny,
- gruźlica wielolekooporna,
- wirus Zika,
- malaria.
Powrót chorób z krajów tropikalnych to efekt globalizacji, migracji i rosnącego odsetka niezaszczepionych.
Jak się chronić przed błonicą i innymi egzotycznymi chorobami?
Sprawdź swój status szczepienia – i uzupełnij dawkę przypominającą co 10 lat.
Podróżujesz do tropików? Sprawdź zalecane szczepienia na stronie WHO lub PZH.
Masz objawy po podróży? Zgłoś się do lekarza – to może uratować życie.
Dbaj o odporność zbiorową – zaszczepione społeczeństwo to mniejsze ryzyko dla wszystkich.
Źródła:
- Serwis Nauka w Polsce PAP: „Błonica – choroba groźna także dla dorosłych”, 2025
- Konferencje prasowe Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Gromkowskiego we Wrocławiu, 17.03.2025
- Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH
- WHO – Global Health Observatory (GHO) data on diphtheria outbreaks
