Polacy otrzymają poradnik kryzysowy. Czego można się z niego dowiedzieć?
Wzorem Szwecji, Polska przygotowuje kompleksowy poradnik kryzysowy, który ma trafić do wszystkich gospodarstw domowych. Dokument będzie zawierać praktyczne wskazówki dotyczące przetrwania w sytuacjach kryzysowych, w tym wojny, katastrof naturalnych czy cyberzagrożeń. Kiedy trafi do czytelników i co się w nim znajdzie?
Szwedzki poradnik kryzysowy – inspiracja dla Polski
Szwecja od lat edukuje swoich obywateli w zakresie bezpieczeństwa i przygotowania na trudne sytuacje. Szwedzki poradnik kryzysowy „Om krisen eller kriget kommer” (pol. „Jeśli nadejdzie kryzys lub wojna”) po raz pierwszy został wydany już w latach 40. XX wieku. Najnowsza wersja została rozesłana do każdego gospodarstwa domowego w kraju w 2018 roku, a w 2024 roku poddano ją aktualizacji.
Poradnik zawiera kompleksowe informacje dotyczące przygotowania się na sytuacje kryzysowe, w tym:
- gromadzenia zapasów żywności, wody i leków na co najmniej tydzień,
- postępowania w przypadku ataków z powietrza,
- zabezpieczenia dostępu do energii i ciepła,
- zasad ewakuacji,
- podstaw pierwszej pomocy,
- walki z dezinformacją.
Najświeższa edycja została uzupełniona o doświadczenia wynikające z rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Szczególnie podkreślono znaczenie umiejętności przetrwania bez pomocy zewnętrznej oraz przygotowania się na długoterminowe zakłócenia w dostępie do podstawowych usług.
Polska wersja poradnika – co będzie zawierać?
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) we współpracy z Ministerstwem Obrony Narodowej (MON) oraz Rządowym Centrum Bezpieczeństwa (RCB) pracuje nad polskim odpowiednikiem poradnika. Dokument ma zostać udostępniony online do końca kwietnia 2025 roku, a wersja drukowana ma trafić do wszystkich gospodarstw domowych we wrześniu 2025 roku.
Poradnik będzie obejmował m.in.:
- przygotowanie zapasów na czas kryzysu,
- wskazówki dotyczące ewakuacji,
- procedury reagowania na zagrożenia militarne i terrorystyczne,
- ochronę przed cyberatakami i dezinformacją,
- podstawy pierwszej pomocy,
- sposoby komunikowania się w sytuacjach awaryjnych,
- porady dotyczące opieki nad dziećmi i zwierzętami podczas kryzysu.
Co ważne, polska wersja poradnika ma uwzględniać także specyficzne dla naszego kraju zagrożenia, takie jak powodzie, ekstremalne warunki pogodowe czy długotrwałe przerwy w dostawach prądu. Dokument ma być dostępny zarówno w wersji drukowanej, jak i cyfrowej, aby jak najszersza grupa społeczeństwa mogła z niego skorzystać.
Eksperci o potrzebie edukacji w zakresie bezpieczeństwa
Według Roberta Klonowskiego z MSWiA, polski poradnik będzie wzorowany na najlepszych europejskich rozwiązaniach.
„Przeanalizowaliśmy podobne broszury z 23 krajów i dostosowujemy treść do realiów Polski. Standardem w Europie jest, aby każde gospodarstwo domowe było w stanie przetrwać przez trzy dni o własnych siłach”
– powiedział w rozmowie z Polskim Radiem24 (PR24, 2025).
Prof. Marek Kozubal, ekspert ds. bezpieczeństwa, zauważa: „Wojna w Ukrainie pokazała, że cywile muszą mieć podstawową wiedzę o reagowaniu na alarmy bombowe, o bezpiecznym ukrywaniu się i organizacji życia w sytuacjach ekstremalnych. Wcześniejsza edukacja może uratować życie” („PAP, 2025).
Obecny poradnik RCB – pierwszy krok w kierunku bezpieczeństwa
Już teraz Polacy mogą skorzystać z poradnika „Bądź gotowy – poradnik na czas kryzysu i wojny” wydanego przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Można go pobrać ze strony internetowej RCB. Publikacja zawiera istotne wskazówki dotyczące:
- ochrony przed dezinformacją,
- przygotowania do sytuacji nadzwyczajnych,
- postępowania w przypadku sygnałów alarmowych,
- organizowania ewakuacji rodzinnej,
- udzielania pierwszej pomocy.
Poradnik ten jest krokiem w kierunku edukowania obywateli na temat zagrożeń, jednak wersja planowana przez MSWiA ma być bardziej kompleksowa i szerzej dostępna.
Edukacja poprzez media – Akademia Bezpieczeństwa
Oprócz przygotowywanego poradnika, w Polsce działa również Akademia Bezpieczeństwa, która prowadzi kanał na YouTube, promując bezpieczne zachowania w sytuacjach kryzysowych. Na kanale można znaleźć filmy edukacyjne dotyczące m.in.:
- pierwszej pomocy,
- reagowania na zagrożenia naturalne i technologiczne,
- ochrony przed cyberprzestępczością,
- sposobów radzenia sobie w sytuacjach ekstremalnych.
Celem Akademii jest zwiększenie świadomości obywateli na temat potencjalnych zagrożeń oraz nauczenie ich praktycznych umiejętności, które mogą uratować życie w sytuacjach awaryjnych. Regularnie publikowane materiały pomagają zrozumieć, jak skutecznie działać w obliczu kryzysu oraz jak przygotować się na różne scenariusze, od nagłych katastrof po długoterminowe trudności.
