To nie tylko rewolucja na rynku pracy, ale i szansa, której nie warto przegapić. Od sierpnia rusza rządowy pilotaż skróconego czasu pracy, oferujący pracodawcom do miliona złotych wsparcia. A pracownicy? Mają wreszcie argumenty, by zawalczyć o lepszy balans między życiem a obowiązkami.
Nowa epoka w pracy?
Jeszcze kilka lat temu 4-dniowy tydzień pracy wydawał się wizją z Doliny Krzemowej. Dziś staje się realną propozycją w Polsce. 27 czerwca 2025 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało oficjalny regulamin naboru, precyzując warunki udziału i terminy. Program pilotażowy „Skrócony Czas Pracy – To się dzieje!” przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej to pierwszy tak szeroko zakrojony test zmian organizacji pracy w Europie Środkowo-Wschodniej. Dla wielu firm to okazja, by nie tylko poprawić efektywność, ale i zadbać o dobrostan pracowników – z gwarancją finansowego wsparcia.
– Nie narzucamy gotowych rozwiązań. Chcemy, by pracodawcy i pracownicy wspólnie testowali modele, które najlepiej sprawdzą się w ich organizacjach
– podkreślała ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podczas prezentacji programu. (Źródło: gov.pl/rodzina, 28.04.2025)
Zainteresowanie programem już teraz jest bardzo duże. Jak podkreśla resort pracy, do końca czerwca 2025 r. zgłoszono ponad 500 zapytań wstępnych od firm z całej Polski, zarówno z sektora prywatnego, jak i publicznego. Eksperci oceniają to jako sygnał, że polski rynek pracy dojrzewa do zmiany kultury organizacyjnej.
Milion złotych na nową organizację pracy
W ramach programu pracodawcy mogą ubiegać się o dofinansowanie nawet do miliona złotych na wdrożenie nowych modeli czasu pracy. Warunek? Projekt musi objąć co najmniej połowę zatrudnionych, a pracownicy nie mogą stracić ani na pensji, ani na warunkach zatrudnienia.
Każdy z projektów będzie miał trzy fazy: przygotowawczą (do końca 2025 roku), testową (rok 2026) i podsumowującą (do połowy maja 2027). Czasu jest więc sporo, by rzetelnie przetestować, czy mniej godzin pracy oznacza więcej… efektywności.
Na etapie pilotażu Ministerstwo pokryje również część kosztów szkoleń, wdrażania automatyzacji procesów, a także analiz i badań służących mierzeniu rezultatów skrócenia czasu pracy.
Czy skrócony czas pracy działa? Dowody i przykłady
Przykłady z zagranicy pokazują, że krótszy czas pracy nie tylko nie szkodzi gospodarce, ale może ją wspierać. Islandia, która przeprowadziła największy jak dotąd pilotaż na świecie (w latach 2015–2019), udowodniła, że 35–36-godzinny tydzień pracy zwiększa produktywność, a jednocześnie poprawia zdrowie psychiczne i równowagę między pracą a życiem prywatnym.
W 2022 r. Belgia uchwaliła ustawę pozwalającą pracownikom samodzielnie skracać tydzień pracy do czterech dni przy zachowaniu etatu. W Japonii firma Microsoft testowała 4-dniowy tydzień i osiągnęła 40% wzrost produktywności. Podobne efekty obserwowała nowozelandzka firma Perpetual Guardian.
W Polsce już teraz kilkadziesiąt firm i instytucji eksperymentuje z krótszym czasem pracy. Urząd Miasta w Świebodzicach i w Lesznie wprowadziły skrócone godziny dla części załogi. Herbapol Poznań testuje 6-godzinny dzień pracy w dziale produkcji.
Skąd pomysł na skrócenie czasu pracy?
Inspiracją dla programu są nie tylko udane eksperymenty z krajów zachodnich, ale również zobowiązania wynikające z unijnej Dyrektywy work-life balance, której celem jest poprawa równowagi między życiem zawodowym a prywatnym pracowników. Polska, implementując jej zapisy, zdecydowała się iść o krok dalej – testując konkretne modele skrócenia czasu pracy w realnych warunkach.
Dyrektywa zakłada m.in. prawo do elastycznej organizacji pracy, w tym skracania wymiaru godzin. Program pilotażowy stwarza szansę na dostosowanie tych rozwiązań do specyfiki polskiego rynku.
Monitoring, sprawozdania i ocena
Każdy projekt musi być dokumentowany:
- ankiety wstępne i kwartalne dla pracowników i pracodawców,
- raport częściowy (po pierwszym roku),
- raport końcowy (do 15 maja 2027),
- ewaluacja jakościowa i ilościowa skutków projektu – m.in. analiza satysfakcji, wskaźników absencji, rotacji, produktywności.
Ministerstwo może również wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia informacji lub przedstawienia dokumentów źródłowych. Celem jest stworzenie wiarygodnej bazy danych, która posłuży do oceny zasadności zmian legislacyjnych w przyszłości.
Dlaczego warto?
Dla pracodawców:
- Przewaga konkurencyjna na rynku pracy – skrócony czas pracy może przyciągać najbardziej utalentowanych pracowników, szczególnie w branżach z deficytem kadr.
- Poprawa efektywności – dane z Islandii, Japonii czy Belgii pokazują, że skrócenie czasu pracy nie zmniejsza wydajności – wręcz przeciwnie. Pracownicy wykonują zadania szybciej i dokładniej.
- Zmniejszenie kosztów związanych z rotacją i rekrutacją – mniejsze wypalenie zawodowe oznacza większą stabilność kadrową.
- Lepsze opinie wśród kandydatów – firmy, które oferują lepsze warunki, są postrzegane jako nowoczesne i odpowiedzialne społecznie.
- Bardziej zrównoważona i nowoczesna kultura organizacyjna – to inwestycja w lepsze relacje w miejscu pracy i wizerunek marki.
Dla pracowników:
- Więcej czasu na życie prywatne – krótszy tydzień pracy to więcej chwil z rodziną, czas na odpoczynek, hobby, edukację.
- Mniejsze zmęczenie i stres – odpoczęty pracownik to zdrowszy i bardziej kreatywny człowiek.
- Większe zaangażowanie i lojalność – firmy, które szanują czas pracowników, zyskują większe zaufanie i motywację zespołu.
- Lepsze zdrowie psychiczne i fizyczne – krótszy czas pracy koreluje ze spadkiem liczby zwolnień lekarskich.
- Poczucie wpływu na organizację pracy – program pilotażowy to również szansa na realny udział pracowników w procesie zmiany.
– W długim okresie skrócony czas pracy może działać jak inwestycja – początkowo kosztowna, ale przynosząca trwałe korzyści w postaci stabilnych i zmotywowanych zespołów
– mówi dr Karolina Lendzion z SGH. (Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, 15.06.2025)
Argumenty sceptyków – i jak je rozbroić?
Nie wszyscy pracodawcy z entuzjazmem podchodzą do koncepcji skrócenia czasu pracy. Pojawiają się pytania o realne koszty, organizację pracy i wpływ na wyniki finansowe. Najczęstsze obawy to:
- Spadek dostępności dla klientów – rozwiązaniem mogą być systemy zmianowe lub elastyczne grafiki.
- Wyższe koszty pracy – doświadczenia firm zagranicznych wskazują, że inwestycja w lepsze warunki pracy często szybko się zwraca dzięki mniejszej rotacji i większej wydajności.
- Trudność z reorganizacją – pilotaż zakłada wsparcie doradcze i szkoleniowe, by pomóc firmom w dostosowaniu się do nowych modeli.
- Branżowe ograniczenia – program nie narzuca jednego modelu. To pracodawca wybiera wariant dopasowany do realiów jego firmy.
Właśnie dlatego pilotaż nie jest obowiązkiem, lecz szansą – dla tych, którzy chcą przetestować nowe podejście w kontrolowanych warunkach, z realnym wsparciem państwa.
Polska to kraj cudów! Nikt nie śmieci, pety na plaży zostawia UFO
Harmonogram: kiedy, jak i gdzie
27 czerwca 2025 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało oficjalny regulamin naboru, precyzując warunki udziału i terminy. Nabór do programu rusza 14 sierpnia 2025 r. i potrwa do 15 września. Wnioski należy składać wyłącznie elektronicznie, za pośrednictwem specjalnego generatora dostępnego na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny. Lista zakwalifikowanych projektów zostanie opublikowana do 15 października.
Po podpisaniu umów nastąpi etap wdrożeniowy:
- I etap – przygotowanie: od dnia podpisania umowy do 31 grudnia 2025 r.
- II etap – testowanie: od 1 stycznia do 31 grudnia 2026 r.
- III etap – podsumowanie i raportowanie: zakończenie do 15 maja 2027 r.
Program zakłada ścisłą współpracę z powiatowymi urzędami pracy i systematyczne raportowanie postępów – to istotne zarówno dla efektywnej kontroli, jak i dalszego planowania reformy systemowej.
Przyszłość pracy zaczyna się dziś
Pilotaż „Skrócony Czas Pracy – To się dzieje!” to nie tylko eksperyment administracyjny. To szansa na realną zmianę jakości życia pracowników i funkcjonowania firm. Program wspiera nie tylko tych, którzy chcą testować, ale i tych, którzy odważą się myśleć inaczej o pracy.
