Rząd zapowiada nowelizację kodeksu karnego. Za atak na ratownika medycznego lub osobę ratującą życie będzie groziło do 5 lat pozbawienia wolności. Polska wzoruje się na rozwiązaniach z Niemiec, Szwecji i Wielkiej Brytanii.
Rosnąca liczba agresywnych incydentów wobec ratowników medycznych skłoniła rząd do zdecydowanych działań. Jeszcze w 2025 roku ma zostać przyjęta nowelizacja kodeksu karnego, która wprowadzi karę do 5 lat więzienia za atak na osoby ratujące zdrowie i życie innych. Nowe przepisy obejmą także zwykłych obywateli, którzy podejmą interwencję w sytuacji zagrożenia. W Europie podobne regulacje już funkcjonują.
Zmiany w kodeksie karnym: ratownik jak funkcjonariusz publiczny
Zgodnie z zapowiedzią Ministerstwa Sprawiedliwości, do końca czerwca 2025 roku ma zostać przedstawiony projekt nowelizacji kodeksu karnego. Nowe przepisy mają dotyczyć m.in. art. 217a i 222, które regulują kary za naruszenie nietykalności cielesnej osób pełniących obowiązki publiczne. Obecnie grozi za to do 2–3 lat więzienia, jednak po zmianach maksymalna kara wzrośnie do 5 lat pozbawienia wolności.
Projekt obejmie nie tylko ratowników medycznych i służby w mundurach, ale także obywateli, którzy – bez formalnych uprawnień – podejmą interwencję, by ratować ofiary przestępstw lub przemocy. W takich przypadkach ściganie przestępstw będzie odbywało się z urzędu, a nie – jak dotychczas – wyłącznie z oskarżenia prywatnego.
„Coraz częściej ofiarami ataków stają się także zwykli obywatele, którzy podejmują działania w celu udzielenia pomocy ofiarom przestępstw lub przeciwdziałania aktom przemocy”
– czytamy w rządowym wykazie prac legislacyjnych.
Tragedia w Siedlcach impulsem do zmian
Do zaostrzenia przepisów doprowadziły m.in. dramatyczne wydarzenia z początku roku. W styczniu 2025 roku w Siedlcach 62-letni ratownik został zaatakowany nożem przez nietrzeźwego mężczyznę, którego próbował reanimować. Mimo natychmiastowej pomocy, ratownik zmarł w szpitalu. Tragedia ta poruszyła opinię publiczną i środowisko medyczne, doprowadzając do pilnych konsultacji w resorcie sprawiedliwości.
W odpowiedzi rząd zapowiedział także wyposażenie zespołów ratowniczych w kamizelki kuloodporne oraz zwiększenie szkoleń z zakresu samoobrony i deeskalacji konfliktów.
Jak to wygląda w innych krajach?
Polska nie jest odosobniona w działaniach na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa ratowników. W wielu krajach europejskich obowiązują podobne – a często jeszcze bardziej surowe – przepisy chroniące służby ratunkowe.
- Wielka Brytania: już od 2006 roku obowiązuje Emergency Workers (Obstruction) Act, który penalizuje ataki i utrudnianie pracy m.in. ratownikom, strażakom i policji. Kary sięgają do 12 miesięcy pozbawienia wolności, a w przypadku poważnych obrażeń – nawet więcej.
- Szwecja: od 2020 roku obowiązuje ustawa o „blåljussabotage”, która przewiduje nawet 6 lat więzienia za fizyczne ataki lub blokowanie dostępu służbom ratowniczym.
- Niemcy: zgodnie z §113 kodeksu karnego (StGB), opór wobec funkcjonariusza publicznego – w tym ratownika – grozi karą do 5 lat więzienia. Przestępstwo to ścigane jest z urzędu, a sądy często stosują dolne granice kar w przypadku ataków na służby zdrowia.
Potrzeba edukacji i szacunku społecznego
Eksperci zwracają uwagę, że zaostrzenie kar to ważny, ale nie jedyny element ochrony ratowników. Równie istotne są działania edukacyjne oraz kampanie społeczne budujące szacunek wobec zawodów zaufania publicznego. Ratownicy regularnie spotykają się z agresją – werbalną i fizyczną – nie tylko na interwencjach, ale i w szpitalnych oddziałach ratunkowych.
Rząd planuje kampanię informacyjną „Nie bij, nie blokuj, nie obrażaj – ratownik ratuje!”, która ma trafić do szkół, urzędów i mediów lokalnych.
Podsumowanie
Rządowe zmiany w kodeksie karnym mają jednoznacznie wzmocnić ochronę prawną ratowników medycznych i osób udzielających pomocy w sytuacjach zagrożenia życia. Za atak na ratownika ma grozić nawet 5 lat więzienia. Polska dołącza tym samym do grona krajów, które systemowo chronią pracowników służb ratunkowych przed agresją fizyczną i werbalną.
Źródła:
- Ministerstwo Sprawiedliwości – Wykaz prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów
- Radio ZET – Rząd wprowadza surowe kary za atak na ratownika medycznego
- Pacjent.gov.pl – Kara za atak na ratownika
- TVP World – Polish paramedics to receive stab-proof vests after deadly attack
- Wikipedia (EN) – Emergency Workers (Obstruction) Act 2006 – UK
- Sveriges Riksdag – Stricter penalties for attacks on blue light personnel
- Bundesministerium der Justiz – § 113 StGB – Resistance against law enforcement officers
