Polska prezydencja w Radzie UE 2025 – kultura na bogato
Podczas polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej 2025 kultura okazuje się być także obszarem, na którym chcemy się pokazać z jak najlepszej strony. Dziesiątki festiwali, koncertów i debat w całym kraju mają nie tylko promować polskie dziedzictwo artystyczne, ale też budować europejski dialog. Tak jak inne kraje UE wykorzystywały prezydencję do prezentacji swojej kultury, Polska stawia na muzykę, teatr, sztuki wizualne i refleksję nad przyszłością kultury i demokracji.
Polska, sprawując do końca czerwca 2025 roku prezydencję w Radzie Unii Europejskiej, wykorzystuje tę symboliczną rolę jako okazję do szerokiej prezentacji swojej kultury. Choć przewodnictwo w Radzie UE ma głównie charakter techniczny, towarzyszące mu wydarzenia kulturalne nabierają realnego znaczenia – zarówno na arenie międzynarodowej, jak i krajowej.
Za zagraniczną część programu odpowiada Instytut Adama Mickiewicza, natomiast wydarzenia organizowane w Polsce koordynuje Narodowe Centrum Kultury. W ramach prezydencji do oficjalnego programu włączono liczne festiwale, które i tak odbywają się w tym okresie – dzięki temu nabrały one dodatkowego wymiaru symbolicznego i promocyjnego.
Festiwale muzyczne i teatralne – przegląd wydarzeń
Miłośnicy muzyki będą mogli uczestniczyć m.in. w festiwalu Wszystkie Mazurki Świata (23–26 kwietnia), Katowice Kultura Natura (8–16 maja), KODY w Lublinie (28–31 maja) czy Music Week Poland w Warszawie (26–29 czerwca).
Teatralne propozycje to m.in. Festiwal Szkół Teatralnych w Łodzi (11–18 maja), Międzynarodowy Festiwal Teatralny Walizka w Łomży (29 maja – 1 czerwca), Kontakt w Toruniu (30 maja – 6 czerwca) oraz Malta Festival w Poznaniu (20–28 czerwca).
Sztuki wizualne, literatura, design
W obszarze sztuk wizualnych zaplanowano 30. edycję Dni Sztuki Współczesnej w Białymstoku (16–15 maja), Łódź Design Festival (20–25 maja) oraz nowy program BWA Europa, realizowany przez 22 galerie miejskie w całej Polsce.
Program obejmuje także wydarzenia literackie i filmowe – Międzynarodowy Festiwal Literatury Dziecięcej Ojce i Dziatki (16 maja – 15 czerwca), Krakowski Festiwal Filmowy (25 maja – 1 czerwca) i Pyrkon, festiwal fantastyki w Poznaniu (13–15 czerwca).
Na zakończenie prezydencji 27 czerwca odbędzie się Europejskie Święto Muzyki – na wzór paryskiego Fête de la Musique – w pięciu polskich miastach: Poznaniu, Gdańsku, Bydgoszczy, Krakowie i Rzeszowie. Na ulicach i placach rozbrzmią wtedy dziesiątki koncertów plenerowych.
Mahler, młodzi artyści i sztuczna inteligencja – wydarzenia specjalne
Szczególnym wydarzeniem muzycznym będzie wspólny występ European Union Youth Orchestra oraz Polskiej Orkiestry Sinfonia Iuventus, które wykonają II Symfonię „Zmartwychwstanie” Gustava Mahlera – 8 kwietnia w Lusławicach i 9 kwietnia w Warszawie.
Prezydencji towarzyszą również poważne refleksje nad przyszłością kultury. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego organizuje w tym celu cykl konferencji – pierwsza z nich, poświęcona sytuacji młodych artystów, odbędzie się 9–10 kwietnia w warszawskiej Zachęcie. Druga, koncentrująca się na roli sztucznej inteligencji w mediach, odbędzie się 24–25 kwietnia w Łodzi.
Parlament Słowa – dialog o kulturze i przyszłości Europy
Kulminacją debat kulturalnych będzie Międzynarodowe Forum „Europa z widokiem na przyszłość. Parlament Słowa”, organizowane przez NCK i Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku (3–4 czerwca). W wydarzeniu wezmą udział artyści, pisarze, filozofowie, ekonomiści i intelektualiści z całej Europy. Dyskusje dotyczyć będą m.in. solidarności, bezpieczeństwa, przyszłości kultury i demokracji oraz dialogu międzypokoleniowego i międzykulturowego – czyli tematów, które Polska chce szczególnie akcentować podczas swojej prezydencji.
Jak wyglądały programy kulturalne innych krajów podczas prezydencji?
Polska nie jest pierwszym krajem, który łączy swoją prezydencję z promocją kultury. W 2022 roku Francja uczciła swoją kadencję wydarzeniami pod hasłem „Przyszłość Europy – wspólne dziedzictwo”, organizując m.in. europejską wystawę sztuki współczesnej w Paryżu i Marsylii. Czechy postawiły z kolei na mobilne projekty, w tym objazdowy festiwal muzyczny „Sounds of Europe” i wydarzenia promujące czeską literaturę.
Szwecja (prezydencja w I poł. 2023) skoncentrowała się na zrównoważonym rozwoju i innowacjach – program kulturalny obejmował wystawy o sztuce w kontekście klimatu i równości społecznej, koncerty z repertuarem nordyckim oraz konferencje o przyszłości przemysłów kreatywnych w Europie.
Polska wpisuje się w ten trend, ale wyróżnia się szerokim zakresem działań: od muzyki ludowej po symfoniczną, od designu po literaturę i filozofię. To nie tylko pokazanie kultury narodowej, ale również zaproszenie do rozmowy o wspólnej przyszłości Europy.
