Dwa dni na opiekę nad dzieckiem przepadają z końcem grudnia
Choć niewykorzystany urlop wypoczynkowy można przenieść na kolejny rok, zwolnienie na opiekę nad dzieckiem wygasa 31 grudnia. Przepisy nie przewidują wyjątków.
Dwa dni wolnego na dziecko. Co dokładnie przysługuje pracownikom
Kodeks pracy przewiduje szczególne uprawnienie dla rodziców i opiekunów dzieci do 14. roku życia. Chodzi o zwolnienie od pracy na opiekę nad dzieckiem, uregulowane w art. 188 Kodeksu pracy. Pracownikowi przysługują dwa dni wolnego albo 16 godzin w ciągu roku kalendarzowego, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Zwolnienie to przysługuje osobie, która faktycznie wychowuje dziecko. Sam fakt posiadania potomstwa nie zawsze jest wystarczający. Jeżeli pracownik jest rodzicem, ale nie sprawuje opieki nad dzieckiem, nie ma prawa do tego zwolnienia.
O tym, czy wolne będzie wykorzystywane w dniach czy w godzinach, decyduje pracownik. Wybór ten należy wskazać we wniosku składanym pracodawcy – w formie papierowej lub elektronicznej – i dotyczy on całego danego roku kalendarzowego.
Zwolnienie na opiekę nad dzieckiem nie jest urlopem wypoczynkowym. Ma odrębny charakter i służy realizacji bieżących obowiązków opiekuńczych, a nie regeneracji pracownika.
„Cyfrowy uczeń” dostanie 260 mln zł – startuje nowy program MEN
Ten urlop nie przechodzi na kolejny rok
W przeciwieństwie do urlopu wypoczynkowego, dni wolne na opiekę nad dzieckiem nie podlegają przeniesieniu na kolejny rok. Jeśli pracownik nie skorzysta z nich do 31 grudnia, prawo do tego zwolnienia za dany rok bezpowrotnie wygasa.
Przepisy nie przewidują żadnych wyjątków od tej zasady. Nie ma znaczenia, czy pracownik nie mógł skorzystać z wolnego z powodu choroby, natłoku obowiązków czy sytuacji w zakładzie pracy.
Niewykorzystane dni nie przechodzą na następny rok i nie przysługuje za nie żaden ekwiwalent pieniężny. Z początkiem nowego roku pracownik nabywa jedynie nowe uprawnienie – kolejne dwa dni lub 16 godzin – ale wyłącznie za bieżący rok.
Z tego powodu specjaliści od prawa pracy co roku przypominają, że jeśli rodzic chce skorzystać z tego zwolnienia, powinien zaplanować je jeszcze przed końcem grudnia.
9-latek sam na tatrzańskim szlaku. Odnaleźli go policjanci
Czy pracodawca może odmówić udzielenia wolnego
Przepisy w tej kwestii są jednoznaczne. Jeżeli pracownik złoży wniosek o zwolnienie na opiekę nad dzieckiem, pracodawca nie ma prawa odmówić jego udzielenia w terminie wskazanym przez pracownika.
Zwolnienie to nie jest uzależnione od zgody przełożonego ani od sytuacji kadrowej w firmie. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek, o ile pracownik spełnia ustawowe warunki.
Odmowa udzielenia tego zwolnienia stanowi naruszenie przepisów prawa pracy. Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawcy grozi za to kara grzywny od 1 tys. do 30 tys. zł.
Jednocześnie należy pamiętać, że zwolnienie przysługuje w ściśle określonym wymiarze. Po wykorzystaniu dwóch dni lub 16 godzin w danym roku kolejne zwolnienie już nie przysługuje.
Nie każdy rodzic ma prawo do zwolnienia
Prawo do zwolnienia z art. 188 Kodeksu pracy przysługuje wyłącznie osobom, które faktycznie wychowują dziecko w wieku do 14 lat. Nie jest to uprawnienie automatyczne dla każdego rodzica.
Jak wskazuje serwis Infor, pracownik, który formalnie jest rodzicem, ale nie sprawuje opieki nad dzieckiem, nie ma prawa skorzystać z tego zwolnienia. Dotyczy to m.in. sytuacji, w których opiekę sprawuje drugi rodzic.
Pracodawca może żądać od pracownika oświadczenia potwierdzającego spełnienie warunków do skorzystania z wolnego. Przepisy nie regulują jednak szczegółowo sposobu weryfikacji takich informacji.
Uprawnienie to przysługuje niezależnie od liczby dzieci. Rodzice jednego dziecka i rodzice kilkorga dzieci mają obecnie taki sam wymiar zwolnienia.
Dlaczego nie powinniśmy odwozić dzieci do szkoły? Naukowe argumenty
Petycja w Sejmie. Postulat zmiany przepisów
W tym roku do Sejmu wpłynęła petycja dotycząca zmiany zasad przyznawania zwolnienia na opiekę nad dzieckiem. Jej autor postuluje, aby dwa dni wolnego przysługiwały na każde dziecko, a nie – jak obecnie – na wszystkie dzieci łącznie.
W uzasadnieniu wskazano, że obecne rozwiązanie nie uwzględnia rzeczywistego obciążenia rodzin wielodzietnych. Rodzice jednego dziecka oraz rodzice kilkorga dzieci mają identyczne uprawnienia, mimo znacznie większej liczby obowiązków po stronie tych drugich.
Zgodnie z propozycją rodzice czworga dzieci mogliby zyskać osiem dni wolnego w roku. Na razie petycja nie została jednak przekształcona w projekt ustawy i nie rozpoczęto prac legislacyjnych.
Do czasu ewentualnych zmian obowiązują obecne przepisy. Oznacza to, że także w 2025 roku pracownikowi przysługują maksymalnie dwa dni lub 16 godzin wolnego, które trzeba wykorzystać najpóźniej do 31 grudnia.
Źródło:
Infor.pl – „Złóż wniosek o 2 dni opieki nad dzieckiem. Z końcem grudnia uprawnienie przepada”
Prawie 5 tys. zł zwrotu podatku. Skorzystaj z ulgi za IKZE w 2025 roku
Prawo jazdy od 17 lat. Co dokładnie zmienia się od marca 2026
Czytaj więcej
