Niebezpieczne suplementy – głośna afera
W 2009 roku Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) otrzymała 23 zgłoszenia dotyczące poważnych problemów zdrowotnych związanych ze stosowaniem suplementu diety Hydroxycut. Zgłoszone przypadki obejmowały ciężkie uszkodzenia wątroby, a u jednego z pacjentów konieczny był przeszczep wątroby. W wyniku tych doniesień produkt został wycofany z rynku, a sprawa zwróciła uwagę na problemy z nadzorem nad suplementami diety i ich bezpieczeństwem. Eksperci zaczęli zastanawiać się, czy suplementy diety nie powinny podlegać bardziej rygorystycznym regulacjom oraz być sprzedawane wyłącznie w aptekach.
Ile suplementów kupują Polacy?
Polska jest jednym z liderów w Europie pod względem spożycia suplementów diety. Szacuje się, że ponad 70% dorosłych Polaków regularnie sięga po suplementy, a rynek ten rośnie z każdym rokiem. W 2023 roku wydatki Polaków na suplementy sięgnęły ponad 6 miliardów złotych, co plasuje nas w czołówce krajów europejskich.
Dla porównania, w Niemczech i Francji rynek suplementów jest bardziej regulowany, a ich spożycie jest niższe. Polacy często traktują suplementy jako szybkie rozwiązanie problemów zdrowotnych, co przyczynia się do ich ogromnej popularności.
Brak kontroli nad rynkiem suplementów diety
W latach 2017–2020 do Głównego Inspektoratu Sanitarnego (GIS) wpłynęło blisko 63 tysiące powiadomień o wprowadzeniu lub zamiarze wprowadzenia do obrotu nowych suplementów diety. Niestety, GIS poddał analizie jedynie 11% z nich, co oznacza, że wiele produktów nie zostało odpowiednio zweryfikowanych przed trafieniem do konsumentów (NIK.GOV.PL).
Kontrole wykazały, że niektóre suplementy diety nie spełniały deklarowanych standardów jakości. W składzie 36 produktów stwierdzono nieautoryzowane składniki, a w 14 przypadkach etykiety zawierały informacje sugerujące, że suplementy mogą leczyć choroby, co jest niezgodne z przepisami (RP.PL).
Raport Najwyższej Izby Kontroli (NIK) z 2022 roku wskazuje, że system nadzoru nad wprowadzaniem suplementów na rynek nie zapewnia konsumentom właściwej ochrony. Weryfikacja niektórych powiadomień ciągnęła się latami, a najdłuższe analizy trwały od dwóch do niemal 14 lat. W tym czasie produkty te były dostępne na rynku, co mogło stanowić zagrożenie dla zdrowia konsumentów (NIK.GOV.PL).
Czy suplementy diety są skuteczne?
Badania naukowe dotyczące skuteczności suplementów diety przynoszą mieszane wyniki. Niektóre składniki, takie jak witamina D, kwasy omega-3 czy magnez, mają udowodnione korzystne działanie na organizm. Inne, jak popularne preparaty na odchudzanie czy „detoksykację organizmu”, nie zawsze spełniają obietnice producentów.
Przykładem jest badanie opublikowane w „The Journal of the American Medical Association” (JAMA), które wykazało, że suplementy witaminowe nie wpływają znacząco na długość życia i zdrowie, jeśli dieta jest zbilansowana.
„Osoby stosujące różnorodną dietę bogatą w składniki odżywcze mogą nie odnieść żadnych korzyści ze stosowania suplementów.”
Czy suplementy powinny być sprzedawane tylko w aptekach?
Obecnie suplementy diety można kupić niemal wszędzie – w supermarketach, drogeriach, na stacjach benzynowych i w internecie. Brak restrykcyjnych przepisów sprawia, że niektóre produkty mogą być niskiej jakości lub zawierać substancje szkodliwe.
Niektórzy eksperci sugerują, że suplementy powinny być dostępne wyłącznie w aptekach, gdzie farmaceuci mogliby doradzić klientom i pomóc w wyborze bezpiecznego preparatu. Regulacja rynku mogłaby zmniejszyć ryzyko zakupu nieskutecznych lub nawet szkodliwych produktów.
Jak wybierać bezpieczne suplementy diety?
- Aby uniknąć ryzyka zakupu niesprawdzonych lub fałszywych suplementów, warto kierować się kilkoma zasadami:
- Sprawdzaj certyfikaty – wybieraj produkty, które mają certyfikaty jakości i są dopuszczone przez Główny Inspektorat Sanitarny (GIS).
- Czytaj skład – unikaj suplementów z nieznanymi substancjami i sztucznymi dodatkami.
- Konsultuj się z lekarzem lub farmaceutą – nie każdy suplement jest potrzebny, a niektóre mogą wchodzić w interakcje z lekami.
- Kupuj w sprawdzonych miejscach – unikaj zakupu suplementów z niepewnych źródeł internetowych.
Rynek suplementów diety w Polsce rozwija się dynamicznie, ale wciąż brakuje odpowiednich regulacji. Polacy kupują suplementy na masową skalę, często pod wpływem intensywnych reklam, jednak nie zawsze dokonują świadomego wyboru.
Choć niektóre suplementy mogą być korzystne, warto pamiętać, że nie zastąpią zdrowej diety i stylu życia. Aby uniknąć ryzyka zakupu nieskutecznych lub niebezpiecznych produktów, najlepiej wybierać suplementy wysokiej jakości i skonsultować się ze specjalistą przed ich stosowaniem.
Czy warto kupować suplementy? Tak, ale tylko te sprawdzone i w uzasadnionych przypadkach. Zdrowa dieta zawsze powinna być na pierwszym miejscu!
