Naukowy postęp, ale nie dla wszystkich?
Wydawałoby się, że dostęp do edukacji i wszechobecny internet sprawią, że pewne mity odejdą w niepamięć. Tymczasem najnowsze badanie Eurobarometru ujawnia zaskakujące fakty: aż 32 proc. Polaków uważa, że ludzie i dinozaury żyli w tym samym czasie! Co więcej, ten odsetek rośnie – w porównaniu z badaniem z 2021 roku jest to wzrost o 4 punkty procentowe.
Ewolucja?
Jeszcze bardziej niepokojący jest wynik dotyczący teorii ewolucji. 38 proc. Polaków nie wierzy, że człowiek wyewoluował z wcześniejszych gatunków zwierząt. To liczba, która każe zastanowić się nad poziomem edukacji biologicznej w kraju. Dla porównania, w Unii Europejskiej ewolucję odrzuca „tylko” 27 proc. ankietowanych.
Dezinformacja skuteczniejsza niż szkolne podręczniki?
Eksperci biją na alarm – nie chodzi o brak dostępu do wiedzy, ale o skuteczność teorii spiskowych i internetowej dezinformacji. Natalia Gruenpeter z Ośrodka Analizy Dezinformacji NASK zauważa: „Nieprawdziwe treści przyciągają uwagę przez kontrowersyjne i uproszczone wyjaśnienia, które łatwo zapadają w pamięć”.
Czy nauka jest jeszcze w cenie?
Polacy mają coraz bardziej ambiwalentny stosunek do nauki i technologii. 69 proc. zgadza się ze stwierdzeniem, że ułatwia ona życie, ale to mniej o 5 punktów procentowych niż w 2021 roku. Jednocześnie aż 54 proc. ankietowanych wierzy, że sztuczna inteligencja pomoże rozwiązać globalne problemy, jak zmiany klimatyczne czy poważne choroby.
Teorie spiskowe w natarciu
Badanie ujawnia także inne zaskakujące przekonania. Spora grupa badanych uznała za prawdziwe stwierdzenia typu: „lek na raka istnieje, ale jest ukrywany dla zysków” czy „wirusy zostały stworzone w rządowych laboratoriach, by kontrolować społeczeństwo”. Wyniki te wskazują na rosnącą podatność na dezinformację i manipulację.
Nauka vs. emocje – kto wygra?
Gruenpeter podkreśla, że zdrowie i klimat to dwa obszary nauki, które najczęściej padają ofiarą fałszywych narracji. „Są blisko naszej codzienności, więc budzą silne emocje, a to sprzyja dezinformacji” – dodaje ekspertka. Czyżbyśmy zamiast podręczników biologii częściej sięgali po sensacyjne nagłówki?
Źródło: Eurobarometr „Wiedza i podejście Europejczyków do nauki i technologii”, wrzesień-październik 2024, Komisja Europejska (PAP).
